เมนู

พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [17.ขุททกวัตถุวิภังค์] 6.ฉักกนิทเทส
[947] เคหสิตโสมนัส1 6 เป็นไฉน
เคหสิตโสมนัส 6 คือ
1. ความสำราญทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์ที่
สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาเสวยอารมณ์ที่
สบายเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัยกามคุณในรูป
อันเป็นที่ชอบใจ
2. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในเสียงอันเป็นที่ชอบใจ
3. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในกลิ่นอันเป็นที่ชอบใจ
4. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในรสอันเป็นที่ชอบใจ
5. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในโผฏฐัพพะอันเป็นที่ชอบใจ
6. ความสำราญทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์
ที่สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาเสวยอารมณ์
ที่สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัยกามคุณใน
ธรรมารมณ์ อันเป็นที่ชอบใจ
เหล่านี้ชื่อว่าเคหสิตโสมนัส 6 (11)
เคหสิตโทมนัส2 6 เป็นไฉน
เคหสิตโทมนัส 6 คือ
1. ความไม่สำราญทางใจ ความทุกข์ทางใจ ความเสวยอารมณ์
ที่ไม่สำราญเป็นทุกข์ อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาที่เสวย
อารมณ์ที่ไม่สำราญเป็นทุกข์ อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัย
กามคุณในรูปอันไม่เป็นที่ชอบใจ

เชิงอรรถ :
1 โสมนัส หมายถึงสุขทางใจที่อาศัยกามคุณ 5 คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (อภิ.วิ.อ. 947/551)
2 โทมนัสคือทุกข์ทางใจที่อาศัยกามคุณ 5 (อภิ.วิ.อ. 947/551)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 35 หน้า :603 }