พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [17.ขุททกวัตถุวิภังค์] 3.ติกนิทเทส
อังคณะ 31 เป็นไฉน
อังคณะ 3 คือ
1. อังคณะคือราคะ (กิเลสเพียงดังเนินคือราคะ)
2. อังคณะคือโทสะ (กิเลสเพียงดังเนินคือโทสะ)
3. อังคณะคือโมหะ (กิเลสเพียงดังเนินคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่าอังคณะ 3 (17)
มละ 32 เป็นไฉน
มละ 3 คือ
1. มละคือราคะ (มลทินคือราคะ)
2. มละคือโทสะ (มลทินคือโทสะ)
3. มละคือโมหะ (มลทินคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่ามละ 3 (18)
วิสมะ 33 เป็นไฉน
วิสมะ 3 คือ
1. วิสมะคือราคะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือราคะ)
2. วิสมะคือโทสะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือโทสะ)
3. วิสมะคือโมหะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่าวิสมะ 3 (19)
วิสมะ 3 อีกนัยหนึ่ง เป็นไฉน
วิสมะ 3 คือ
1. วิสมะทางกาย 2. วิสมะทางวาจา
3. วิสมะทางใจ
เหล่านี้ชื่อว่าวิสมะ 3 (20)
เชิงอรรถ :
1 แปลว่า กิเลสเพียงดังเนิน คือ ราคะ โทสะ และโมหะ (อภิ.วิ.อ. 924/539)
2 มละเป็นมลทินทำจิตให้เศร้าหมอง ซึ่งได้แก่ ราคะ โทสะ และโมหะ (อภิ.วิ.อ. 924/539)
3 คำว่า "วิสมะ" หมายถึงความประพฤติที่ไม่สม่ำเสมอ
