เมนู

พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [9.อิทธิปาทวิภังค์] 3.ปัญหาปุจฉกะ 1. ติกมาติกาวิสัชนา
3. ปัญหาปุจฉกะ
[462] อิทธิบาท 4 ได้แก่ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
1. เจริญอิทธิบาทที่ประกอบด้วยฉันทสมาธิและปธานสังขาร
2. เจริญอิทธิบาทที่ประกอบด้วยวิริยสมาธิและปธานสังขาร
3. เจริญอิทธิบาทที่ประกอบด้วยจิตตสมาธิและปธานสังขาร
4. เจริญอิทธิบาทที่ประกอบด้วยวิมังสาสมาธิและปธานสังขาร

ติกมาติกาปุจฉา ทุกมาติกาปุจฉา
[463] บรรดาอิทธิบาท 4 อิทธิบาทเท่าไรเป็นกุศล เท่าไรเป็นอกุศล เท่าไร
เป็นอัพยากฤต ฯลฯ เท่าไรเป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ เท่าไรไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้

1. ติกมาติกาวิสัชนา
1-22. กุสลติกาทิวิสัชนา
[464] อิทธิบาท 4 เป็นกุศลอย่างเดียว
อิทธิบาท 4 ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาก็มี ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาก็มี
อิทธิบาท 4 เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อิทธิบาท 4 กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็น
อารมณ์ของอุปาทาน
อิทธิบาท 4 กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อิทธิบาท 4 ที่มีทั้งวิตกและวิจารก็มี ที่ไม่มีวิตกมีเพียงวิจารก็มี ที่ไม่มีทั้ง
วิตกและวิจารก็มี
อิทธิบาท 4 ที่สหรคตด้วยปีติก็มี ที่สหรคตด้วยสุขก็มี ที่สหรคตด้วยอุเบกขา
ก็มี
อิทธิบาท 4 ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน 3

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 35 หน้า :354 }


พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [9.อิทธิปาทวิภังค์] 3.ปัญหาปุจฉกะ 2.ทุกมาติกาวิสัชนา
อิทธิบาท 4 ไม่มีเหตุต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน 3
อิทธิบาท 4 เป็นเหตุให้ถึงนิพพาน
อิทธิบาท 4 เป็นของเสขบุคคล
อิทธิบาท 4 เป็นอัปปมาณะ
อิทธิบาท 4 มีอัปปมาณะเป็นอารมณ์
อิทธิบาท 4 เป็นชั้นประณีต
อิทธิบาท 4 มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอน
อิทธิบาท 4 ไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์
อิทธิบาท 4 มีมรรคเป็นเหตุ
อิทธิบาท 4 ไม่ใช่มีมรรคเป็นอธิบดี
อิทธิบาท 4 ที่เกิดขึ้นก็มี ซึ่งยังไม่เกิดขึ้นก็มี แต่กล่าวไม่ได้ว่า จักเกิดขึ้น
แน่นอน
อิทธิบาท 4 ที่เป็นอดีตก็มี ที่เป็นอนาคตก็มี ที่เป็นปัจจุบันก็มี
อิทธิบาท 4 กล่าวไม่ได้ว่า มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์ มีอนาคตธรรมเป็น
อารมณ์ หรือมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์ก็มี
อิทธิบาท 4 ที่เป็นภายในตนก็มี ที่เป็นภายนอกตนก็มี ที่เป็นภายในตน
และภายนอกตนก็มี
อิทธิบาท 4 มีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์
อิทธิบาท 4 เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้

2. ทุกมาติกาวิสัชนา
1. เหตุโคจฉกวิสัชนา
[465] วิมังสิทธิบาทเป็นเหตุ อิทธิบาท 3 ไม่เป็นเหตุ อิทธิบาท 4 มีเหตุ
อิทธิบาท 4 สัมปยุตด้วยเหตุ วิมังสิทธิบาทเป็นเหตุและมีเหตุ อิทธิบาท 3
กล่าวไม่ได้ว่า เป็นเหตุและมีเหตุ หรือมีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 35 หน้า :355 }