พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [4. อัฏฐกถากัณฑ์] ทุกอัตถุทธาระ กิเลสโคจฉกะ
12. กิเลสโคจฉกะ
1. กิเลสทุกะ
[1565] สภาวธรรมที่เป็นกิเลส เป็นไฉน
กิเลสวัตถุ 10 คือ
1. โลภะ 2. โทสะ
3. โมหะ 4. มานะ
5. ทิฏฐิ 6. วิจิกิจฉา
7. ถีนะ 8. อุทธัจจะ
9. อหิริกะ 10. อโนตตัปปะ
โลภะเกิดขึ้นในจิตตุปบาทที่สหรคตด้วยโลภะ 8 โทสะเกิดขึ้นในจิตตุปบาทที่
สหรคตด้วยโทมนัส 2 โมหะเกิดขึ้นในอกุศลทั้งหมด มานะเกิดขึ้นในจิตตุปบาทที่
สหรคตด้วยโลภะ วิปปยุตจากทิฏฐิ 4 ทิฏฐิเกิดขึ้นในจิตตุปบาทที่สัมปยุตด้วยทิฏฐิ
4 วิจิกิจฉาเกิดขึ้นในจิตตุปบาทที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ถีนะเกิดขึ้นในอกุศลที่เป็น
สสังขาริก 5 อุทธัจจะ อหิริกะ และอโนตตัปปะ เกิดขึ้นในอกุศลทั้งหมด สภาวธรรม
เหล่านี้ชื่อว่าเป็นกิเลส
[1566] สภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลส เป็นไฉน
อกุศลที่เหลือ เว้นกิเลส กุศลในภูมิ 4 วิบากในภูมิ 4 อัพยากตกิริยาในภูมิ 3
รูป และนิพพาน สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าไม่เป็นกิเลส
2. สังกิเลสิกทุกะ
[1567] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลส เป็นไฉน
กุศลในภูมิ 3 อกุศล วิบากในภูมิ 3 อัพยากตกิริยาในภูมิ 3 และรูปทั้งหมด
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าเป็นอารมณ์ของกิเลส
[1568] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส เป็นไฉน
มรรค 4 ที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ สามัญญผล 4 และนิพพาน สภาวธรรม
เหล่านี้ชื่อว่าไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
