พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ 24. กัสสปพุทธวงศ์
พระมเหสีพระนามว่าสุนันทา
พระราชโอรสพระนามว่าวิชิตเสนะ
[36] พระองค์เป็นผู้สูงสุดแห่งบุรุษ
ทรงเห็นนิมิต 4 ประการ
จึงออกจากปราสาทไปผนวช
ทรงบำเพ็ญเพียรอยู่ 7 วัน (จึงได้บรรลุพระโพธิญาณ)
[37] พระมหาวีระพระนามว่ากัสสปะ
ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก ผู้สูงสุดแห่งนรชน
ผู้อันพรหมทูลอาราธนาแล้ว
ทรงประกาศพระธรรมจักรที่มฤคทายวัน
[38] พระติสสเถระและพระภารทวาชเถระเป็นพระอัครสาวก
พระเถระนามว่าสรรพมิตตะเป็นพระอุปัฏฐาก
ของพระพระพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
[39] พระอนุลาเถรีและพระอุรุเวลาเถรีเป็นพระอัครสาวิกา
ต้นไม้เป็นที่ตรัสรู้ของพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
ชาวโลกเรียกว่า ต้นไทร
[40] สุมังคลอุบาสกและฆฏิการอุบาสกเป็นอัครอุปัฏฐาก
วิชิตเสนาอุบาสิกาและภัททาอุบาสิกาเป็นอัครอุปัฏฐายิกา
[41] พระพุทธเจ้าพระองค์นั้น ทรงมีพระวรกายสูง 20 ศอก
มีพระรัศมีเปล่งปลั่งดังสายฟ้าในอากาศ
ดุจดวงจันทร์ทรงกลด
[42] พระองค์ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
ทรงมีพระชนมายุประมาณ 20,000 ปี
พระองค์ทรงดำรงพระชนมายุประมาณเท่านั้น
ทรงช่วยหมู่ชนให้ข้ามพ้นได้เป็นจำนวนมาก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ 24. กัสสปพุทธวงศ์
[43] ทรงสร้างสระน้ำคือธรรมไว้ ทรงประทานเครื่องลูบไล้คือศีล
ทรงจัดผ้าคือธรรมไว้1เป็นเครื่องนุ่งห่ม ทรงแจกพวงมาลัยคือธรรม2
[44] ทรงตั้งกระจกเงาที่ไร้มลทินคือธรรมไว้3ให้มหาชน
ด้วยทรงหวังว่า ชนบางพวกปรารถนานิพพาน
จงเห็นเครื่องประดับของเรา
[45] ทรงประทานเสื้อคือศีล4 เกราะหนังคือฌาน
ทรงจัดหนังคือธรรมไว้5คลุมกาย และเครื่องผูกสอด6 อย่างดีเลิศ
[46] ทรงประทานโล่คือสติปัฏฐาน 4 หอกคือญาณอันคมกล้า
ดาบอย่างดี7คือธรรม และศาสตราวุธเครื่องย่ำยีศัตรูคือศีลไว้ให้
[47] ประทานภูษาคือวิชชา 3
พวงมาลัยสำหรับสวมศีรษะคือผล 4
เครื่องอาภรณ์คืออภิญญา 6
และดอกไม้เครื่องประดับคือพระธรรม
[48] ร่มขาว8คือพระสัทธรรมอันเป็นเครื่องป้องกันบาป
ทรงเนรมิตดอกไม้9คือความไม่มีเวรภัยไว้ให้เสร็จแล้ว
พระองค์ก็เสด็จดับขันธปรินิพพาน
เชิงอรรถ :
1 ทรงจัดผ้าคือธรรมไว้ หมายถึงหิริและโอตตัปปะ (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
2 ทรงแจกพวงมาลัยคือธรรม หมายถึงโพธิปักขิยธรรม 37 ประการ (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
3 กระจกเงาที่ไร้มลทินคือธรรมไว้ หมายถึงโสดาปัตติมรรค (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
4 ทรงประทานเสื้อคือศีล หมายถึงศีล 5 ศีล 10 จตุปาริสุทธิศีล (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
5 หนังคือธรรมไว้ หมายถึงสติสัมปชัญญะ (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
6 เครื่องผูกสอด หมายถึงความเพียร (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
7 ดาบอย่างดี หมายถึงมรรคปัญญา (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/387)
8 ร่มขาว หมายถึงวิมุตติ (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/388)
9 ดอกไม้ หมายถึงมรรคมีองค์ 8 (ขุ.พุทฺธ.อ. 26/388)
