พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ 1. ทีปังกรพุทธวงศ์
3. พุทธวงศ์
1. ทีปังกรพุทธวงศ์
ว่าด้วยพระประวัติของพระทีปังกรพุทธเจ้า
[1] ครั้งนั้น ชนเหล่านั้นทูลนิมนต์พุทธเจ้าพระนามว่าทีปังกร
ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลกพร้อมทั้งภิกษุสงฆ์ให้เสวยและฉันแล้ว
ได้ถึงพระศาสดาพระนามว่าทีปังกรพระองค์นั้นเป็นสรณะ
[2] พระตถาคตให้คนบางคนตั้งอยู่ในสรณคมน์
ให้คนบางคนตั้งอยู่ในศีล 5 ให้คนบางคนตั้งอยู่ในศีล 10
[3] ทรงประทานสามัญผล1 4 อันสูงสุดให้แก่คนบางคน
ทรงประทานธรรมที่ไม่มีธรรมอย่างอื่นเสมอเหมือน
คือปฏิสัมภิทาให้แก่คนบางคน
[4] พระตถาคตผู้องอาจกว่านรชน
ทรงประทานสมาบัติที่ประเสริฐ 8 ประการ2ให้แก่คนบางคน
ทรงประทานวิชชา 3 อภิญญา 6 ให้แก่คนบางคน
[5] พระมหามุนีย่อมตรัสสอนหมู่ชนตามลำดับนั้น
เพราะเหตุนั้นศาสนาของพระโลกนาถ
จึงแผ่ไปอย่างกว้างขวาง
[6] พระศาสดาพระนามว่าทีปังกร
ผู้ทรงมีพระหนุใหญ่ และพระวรกายงดงาม
ทรงช่วยหมู่ชนให้ข้ามพ้นได้เป็นจำนวนมาก
ทรงปลดเปลื้องจากทุคติ
เชิงอรรถ :
1 สามัญผล 4 คือ โสดาปัตติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตตผล (ที.ปา. (แปล) 11/311/287)
2 ดูเทียบ ขุ.ป. (แปล) 31/60/69
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ 1. ทีปังกรพุทธวงศ์
[7] พระมหามุนีทรงเห็นชนที่ควรแนะนำให้ตรัสรู้ได้
แม้ในที่ไกลถึง 100,000 โยชน์
ก็เสด็จไปเพียงชั่วขณะเดียว ทรงช่วยผู้นั้นให้ตรัสรู้
[8] ในการบรรลุธรรม(การตรัสรู้ธรรม) ครั้งที่ 1
พระพุทธเจ้าทรงช่วยเทวดาและมนุษย์ 100 โกฏิให้บรรลุธรรม
ในการบรรลุธรรมครั้งที่ 2 พระผู้เป็นที่พึ่ง
ทรงช่วยเทวดาและมนุษย์ 90 โกฏิให้บรรลุธรรม
[9] และในคราวที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมในเทพพิภพ
ได้มีเทวดา 90,000 โกฏิ ได้บรรลุธรรมครั้งที่ 3
[10] พระศาสดาพระนามว่าทีปังกร
ได้มีการประชุมสาวก 3 ครั้ง
สาวกประมาณ 100,000 โกฏิ มาประชุมกันเป็นครั้งที่ 1
[11] เมื่อพระชินเจ้าประทับอยู่ในสถานที่อันสงัด ที่ยอดภูเขานารทะ
พระขีณาสพผู้ปราศจากมลทินประมาณ 100 โกฏิ มาประชุมกัน
[12] ในกาลใด พระมหาวีรเจ้าผู้ทรงเป็นพระมหามุนี
ทรงปวารณาออกพรรษา
พร้อมทั้งภิกษุสงฆ์ 90,000 โกฏิ ที่ยอดเขาสุทัสสนะ
สมัยนั้น เราเป็นชฎิลผู้มีตบะแก่กล้า
สำเร็จอภิญญา 51 เหาะไปในอากาศได้
[13] เทวดาและมนุษย์ประมาณ 200,000 ได้บรรลุธรรม
การบรรลุธรรมครั้งละองค์สององค์นับจำนวนไม่ถ้วน
[14] ครั้งนั้น พระศาสนาของพระผู้มีพระภาคพระนามว่าทีปังกร
แผ่ไพศาล มีคนรู้มาก เจริญแพร่หลาย สะอาด บริสุทธิ์
เชิงอรรถ :
1 อภิญญา 5 ได้แก่ อภิญญาที่เป็นโลกิยะ (ขุ.อป.อ. 2/6-7/239, ที.สี. (แปล) 9/474-8/208)
