เมนู

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [2. ยุคนัทธวรรค] 10. สุญญกถา 2. นิทเทส

16. เอสนาสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่แสวงหา)
17. ปริคคหสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่กำหนด)
18. ปฏิลาภสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่ได้)
19. ปฏิเวธสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่รู้แจ้ง)
20. เอกัตตสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่เป็นสภาวะเดียว)
21. นานัตตสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่เป็นสภาวะต่าง ๆ)
22. ขันติสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่พอใจ)
23. อธิษฐานสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่อธิษฐาน)
24. ปริโยคาหนสุญญะ (ความว่างด้วยธรรมที่หยั่งลง)

25. ความว่างขั้นสูงสุดของความว่างทั้งปวง คือ การที่บุคคลผู้มี
สัมปชัญญะทำความเป็นไปแห่งกิเลสให้สิ้นไป

2. นิทเทส
[48] 1. สุญญสุญญะ เป็นอย่างไร
คือ จักขุเป็นธรรมว่างจากอัตตา จากสิ่งที่เนื่องด้วยอัตตา จากความเที่ยง
จากความยั่งยืน จากความมั่นคง หรือจากความไม่แปรผันเป็นธรรมดา โสตะ ฯลฯ
ฆานะ ฯลฯ ชิวหา ฯลฯ กาย ฯลฯ มโนเป็นธรรมว่างจากอัตตา จากสิ่งที่เนื่องด้วย
อัตตา จากความเที่ยง จากความยั่งยืน จากความมั่นคง หรือจากความไม่แปรผัน
เป็นธรรมดา นี้ชื่อว่าสุญญสุญญะ
2. สังขารสุญญะ เป็นอย่างไร
คือ สังขาร 3 ประการ ได้แก่
1. ปุญญาภิสังขาร 2. อปุญญาภิสังขาร
3. อาเนญชาภิสังขาร
ปุญญาภิสังขาร เป็นธรรมว่างจากอปุญญาภิสังขารและอาเนญชาภิสังขาร
อปุญญาภิสังขาร เป็นธรรมว่างจากปุญญาภิสังขารและอาเนญชาภิสังขาร
อาเนญชาภิสังขาร เป็นธรรมว่างจากปุญญาภิสังขารและอปุญญาภิสังขาร
นี้สังขาร 3 ประการ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 31 หน้า :526 }