เมนู

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [2. ยุคนัทธวรรค] 2. สัจจกถา 1. ปฐมสุตตันตนิทเทส
สัจจะ 4 มีการรู้แจ้งด้วยญาณเดียว พร้อมด้วยสภาวะเป็นของแท้
เป็นอย่างไร
คือ สัจจะ 4 มีการรู้แจ้งด้วยญาณเดียว พร้อมด้วยสภาวะเป็นของแท้
ด้วยอาการ 16 อย่าง ได้แก่
1. สภาวะที่บีบคั้นแห่งทุกข์ มีสภาวะเป็นของแท้
2. สภาวะที่ถูกปัจจัยปรุงแต่งแห่งทุกข์ มีสภาวะเป็นของแท้
3. สภาวะที่ทำให้เดือดร้อนแห่งทุกข์ มีสภาวะเป็นของแท้
4. สภาวะที่แปรผันแห่งทุกข์ มีสภาวะเป็นของแท้
5. สภาวะที่ประมวลมาแห่งสมุทัย มีสภาวะเป็นของแท้
6. สภาวะที่เป็นเหตุเกิดแห่งสมุทัย มีสภาวะเป็นของแท้
7. สภาวะที่เกี่ยวข้องแห่งสมุทัย มีสภาวะเป็นของแท้
8. สภาวะที่พัวพันแห่งสมุทัย มีสภาวะเป็นของแท้
9. สภาวะที่เป็นเครื่องสลัดออกแห่งนิโรธ มีสภาวะเป็นของแท้
10. สภาวะที่เป็นวิเวกแห่งนิโรธ มีสภาวะเป็นของแท้
11. สภาวะที่เป็นอสังขตะแห่งนิโรธ มีสภาวะเป็นของแท้
12. สภาวะที่เป็นอมตะแห่งนิโรธ มีสภาวะเป็นของแท้
13. สภาวะที่นำออกแห่งมรรค มีสภาวะเป็นของแท้
14. สภาวะที่เป็นเหตุแห่งมรรค มีสภาวะเป็นของแท้
15. สภาวะที่เห็นแห่งมรรค มีสภาวะเป็นของแท้
16. สภาวะที่เป็นใหญ่แห่งมรรค มีสภาวะเป็นของแท้
สัจจะ 4 ท่านสงเคราะห์เข้ากับสภาวะเป็นของแท้ ด้วยอาการ 16 อย่างนี้
สัจจะใดท่านสงเคราะห์เข้าด้วยกัน สัจจะนั้นเป็นสภาวะเดียว พระโยคาวจร ย่อมรู้
แจ้งสัจจะที่เป็นสภาวะเดียว ด้วยญาณเดียว เพราะเหตุนั้น สัจจะ 4 จึงมีการรู้
แจ้งด้วยญาณเดียว
สัจจะ 4 มีการรู้แจ้งด้วยญาณเดียว พร้อมด้วยสภาวะเป็นอนัตตา ฯลฯ
พร้อมด้วยสภาวะเป็นของจริง พร้อมด้วยสภาวะรู้แจ้ง พร้อมด้วยสภาวะเป็น
เครื่องรู้ยิ่ง พร้อมด้วยสภาวะเป็นเครื่องกำหนดรู้ พร้อมด้วยสภาวะเป็นธรรม
พร้อมด้วยสภาวะเป็นของแท้ พร้อมด้วยสภาวะเป็นธรรมที่รู้แล้ว พร้อมด้วย
สภาวะเป็นธรรมที่ควรทำให้แจ้ง พร้อมด้วยสภาวะถูกต้อง ด้วยมีสภาวะตรัสรู้
เป็นอย่างไร

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 31 หน้า :434 }


พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [2. ยุคนัทธวรรค] 2. สัจจกถา 1. ปฐมสุตตันตนิทเทส
คือ สัจจะ 4 มีการรู้แจ้งด้วยญาณเดียว พร้อมด้วยสภาวะตรัสรู้ ด้วย
อาการ 16 อย่าง ได้แก่
1. สภาวะที่บีบคั้นแห่งทุกข์ มีสภาวะตรัสรู้
2. สภาวะที่ปัจจัยปรุงแต่งแห่งทุกข์ มีสภาวะตรัสรู้
3. สภาวะที่ทำให้เดือดร้อนแห่งทุกข์ มีสภาวะตรัสรู้
4. สภาวะที่แปรผันแห่งทุกข์ มีสภาวะตรัสรู้
5. สภาวะที่ประมวลมาแห่งสมุทัย มีสภาวะตรัสรู้
6. สภาวะที่เป็นเหตุเกิดแห่งสมุทัย มีสภาวะตรัสรู้
7. สภาวะที่เกี่ยวข้องแห่งสมุทัย มีสภาวะตรัสรู้
8. สภาวะที่พัวพันแห่งสมุทัย มีสภาวะตรัสรู้
9. สภาวะที่เป็นเครื่องสลัดออกแห่งนิโรธ มีสภาวะตรัสรู้
10. สภาวะที่เป็นวิเวกแห่งนิโรธ มีสภาวะตรัสรู้
11. สภาวะที่เป็นอสังขตะแห่งนิโรธ มีสภาวะตรัสรู้
12. สภาวะที่เป็นอมตะแห่งนิโรธ มีสภาวะตรัสรู้
13. สภาวะที่นำออกแห่งมรรค มีสภาวะตรัสรู้
14. สภาวะที่เป็นเหตุแห่งมรรค มีสภาวะตรัสรู้
15. สภาวะที่เห็นแห่งมรรค มีสภาวะตรัสรู้
16. สภาวะที่เป็นใหญ่แห่งมรรค มีสภาวะตรัสรู้
สัจจะ 4 ท่านสงเคราะห์เข้ากับสภาวะตรัสรู้ ด้วยอาการ 16 อย่างนี้
สัจจะใดท่านสงเคราะห์เข้าด้วยกัน สัจจะนั้นเป็นสภาวะเดียว พระโยคาวจร ย่อมรู้
แจ้งสัจจะที่เป็นสภาวะเดียว ด้วยญาณเดียว เพราะเหตุนั้น สัจจะ 4 จึงมีการรู้
แจ้งด้วยญาณเดียว
[12] สัจจะมีลักษณะเท่าไร สัจจะมีลักษณะ 2 คือ
1. สังขตลักษณะ (ลักษณะแห่งธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่ง)
2. อสังขตลักษณะ (ลักษณะแห่งธรรมที่ปัจจัยไม่ปรุงแต่ง)
สัจจะมีลักษณะ 2 อย่างนี้

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 31 หน้า :435 }