พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [1. มหาวรรค] 5. วิโมกขกถา นิทเทส
อนุปาทาจิตตวิโมกข์ 1 เป็นอนุปาทาจิตตวิโมกข์ 10 อนุปาทาจิตตวิโมกข์ 10
เป็นอนุปาทาจิตตวิโมกข์ 1 ด้วยอำนาจวัตถุ (และ) ด้วยปริยาย พึงเป็นอย่างนี้
อนิจจานุปัสสนาญาณในเวทนา ฯลฯ ในสัญญา ฯลฯ ในสังขาร ฯลฯ ใน
วิญญาณ ฯลฯ ในจักขุ ฯลฯ อนิจจานุปัสสนาญาณในชราและมรณะ พ้นจาก
อุปาทานว่าเที่ยง เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่าอนุปาทาจิตตวิโมกข์ ฯลฯ สุญญตานุ-
ปัสสนาญาณในชราและมรณะ พ้นจากอุปาทานว่าอภินิเวส เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่า
อนุปาทาจิตตวิโมกข์
อนุปาทาจิตตวิโมกข์ 1 เป็นอนุปาทาจิตตวิโมกข์ 10 อนุปาทาจิตต-
วิโมกข์ 10 เป็นอนุปาทาจิตตวิโมกข์ 1 ด้วยอำนาจวัตถุ (และ) ด้วยปริยาย
พึงเป็นอย่างนี้
อนิจจานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทานเท่าไร ทุกขานุปัสสนาญาณพ้นจาก
อุปาทานเท่าไร อนัตตานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทานเท่าไร นิพพิทานุปัสสนา-
ญาณ ฯลฯ วิราคานุปัสสนาญาณ ฯลฯ นิโรธานุปัสสนาญาณ ฯลฯ ปฏินิสสัคคา-
นุปัสสนาญาณ ฯลฯ อนิมิตตานุปัสสนาญาณ ฯลฯ อัปปณิหิตานุปัสสนาญาณ
ฯลฯ สุญญตานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทานเท่าไร
คือ อนิจจานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3 ทุกขานุปัสสนาญาณพ้นจาก
อุปาทาน 1 อนัตตานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3 นิพพิทานุปัสสนาญาณพ้น
จากอุปาทาน 1 วิราคานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 1 นิโรธานุปัสสนาญาณพ้น
จากอุปาทาน 4 ปฏินิสสัคคานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 4 อนิมิตตา-
นุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3 อัปปณิหิตานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 1
สุญญตานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3
อนิจจานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3 อะไรบ้าง คือ
1. ทิฏฐุปาทาน
2. สีลัพพตุปาทาน
3. อัตตวาทุปาทาน
อนิจจานุปัสสนาญาณพ้นจากอุปาทาน 3 นี้
