พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [1. มหาวรรค] 5. วิโมกขกถา อุทเทส
5. วิโมกขกถา
ว่าด้วยวิโมกข์
อุทเทส
[209] เหตุเกิดขึ้นเหมือนในสูตรข้างต้น1
ภิกษุทั้งหลาย วิโมกข์ 3 ประการนี้
วิโมกข์ 3 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. สุญญตวิโมกข์
2. อนิมิตตวิโมกข์
3. อัปปณิหิตวิโมกข์
ภิกษุทั้งหลาย วิโมกข์ 3 ประการนี้แล
อีกประการหนึ่ง วิโมกข์ 68 ประการ2 คือ
1. สุญญตวิโมกข์ 2. อนิมิตตวิโมกข์
3. อัปปณิหิตวิโมกข์ 4. อัชฌัตตวุฏฐานวิโมกข์ (วิโมกข์
มีการออกจากอารมณ์ภายใน)
5. พหิทธาวุฏฐานวิโมกข์ 6. ทุภโตวุฏฐานวิโมกข์ (วิโมกข์มี
(วิโมกข์มีการออกจาก การออกจากอารมณ์ทั้งสอง)
อารมณ์ภายนอก)
เชิงอรรถ :
1 สูตรข้างต้น ในที่นี้หมายถึงสูตรที่ 1 (ข้อ 184 หน้า 290 ในเล่มนี้)
2 วิโมกข์ 68 ประการ ถ้าหากนับตามจำนวนเป็น 75 ประการ แต่ท่านให้ตัดวิโมกข์ออกไป 7 ประการ
คือวิโมกข์ข้อที่ 1 ถึงข้อที่ 6 และวิโมกข์ข้อที่ 65 จึงเหลือเพียง 68 ประการ (ตามนัย ขุ.ป.อ.
2/209/171)
