พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [1. มหาวรรค] 4. อินทริยกถา 2. ทุติยสุตตันตนิทเทส
2. ทุติยสุตตันตนิทเทส
แสดงสูตรที่ 2
[187] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
ภิกษุทั้งหลาย อินทรีย์ 5 ประการนี้
อินทรีย์ 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. สัทธินทรีย์ (อินทรีย์คือศรัทธา)
2. วิริยินทรีย์ (อินทรีย์คือวิริยะ)
3. สตินทรีย์ (อินทรีย์คือสติ)
4. สมาธินทรีย์ (อินทรีย์คือสมาธิ)
5. ปัญญินทรีย์ (อินทรีย์คือปัญญา)
ภิกษุทั้งหลาย สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ไม่รู้ชัดซึ่งเหตุเกิด
ความดับ คุณ โทษ แห่งอินทรีย์ 5 นี้และเครื่องสลัดออกจากอินทรีย์ 5 นี้ตามความ
เป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น หาได้รับยกย่องว่า เป็นสมณะในหมู่สมณะ
หรือได้รับยกย่องว่าเป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ไม่ และท่านเหล่านั้นหาได้ทำให้
แจ้งสามัญญผล1และพรหมัญญผล2 ด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้วเข้าถึงอยู่ในปัจจุบันไม่
ภิกษุทั้งหลาย สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง รู้ชัดซึ่งเหตุเกิด
ความดับ คุณ โทษ แห่งอินทรีย์ 5 นี้ และเครื่องสลัดออกจากอินทรีย์ 5 นี้ตาม
ความเป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ย่อมได้รับยกย่องว่า เป็นสมณะในหมู่
สมณะ ได้รับยกย่องว่า เป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ และท่านเหล่านั้นย่อมทำ
ให้แจ้งสามัญญผลและพรหมัญญผล ด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้วเข้าถึงอยู่ในปัจจุบัน
เชิงอรรถ :
1 สามัญญผล หมายถึงประโยชน์ของความเป็นสมณะ อีกอย่างหนึ่งหมายถึงผลเบื้องต่ำ 3 ประการ (ขุ.ป.อ.
2/187/155)
2 พรหมัญญผล หมายถึงประโยชน์ของความเป็นพราหมณ์ อีกอย่างหนึ่งหมายถึงอรหัตตผล (ขุ.ป.อ.
2/187/155)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [1. มหาวรรค] 4. อินทริยกถา 2. ทุติยสุตตันตนิทเทส
[188] อินทรีย์ 5 มีเหตุเกิด ด้วยอาการเท่าไร บุคคลรู้ชัดเหตุเกิดแห่ง
อินทรีย์ 5 ด้วยอาการเท่าไร
อินทรีย์ 5 มีความดับ ด้วยอาการเท่าไร บุคคลรู้ชัดความดับแห่งอินทรีย์ 5
ด้วยอาการเท่าไร
อินทรีย์ 5 มีคุณ ด้วยอาการเท่าไร บุคคลรู้ชัดคุณแห่งอินทรีย์ 5 ด้วย
อาการเท่าไร
อินทรีย์ 5 มีโทษ ด้วยอาการเท่าไร บุคคลรู้ชัดโทษแห่งอินทรีย์ 5 ด้วย
อาการเท่าไร
อินทรีย์ 5 มีเครื่องสลัดออก ด้วยอาการเท่าไร บุคคลรู้ชัดเครื่องสลัด
ออกจากอินทรีย์ 5 ด้วยอาการเท่าไร
คือ อินทรีย์ 5 มีเหตุเกิดด้วยอาการ 40 อย่าง บุคคลรู้ชัดเหตุเกิดแห่ง
อินทรีย์ 5 ด้วยอาการ 40 อย่าง
อินทรีย์ 5 มีความดับด้วยอาการ 40 อย่าง บุคคลรู้ชัดความดับแห่ง
อินทรีย์ 5 ด้วยอาการ 40 อย่าง
อินทรีย์ 5 มีคุณด้วยอาการ 25 อย่าง บุคคลรู้ชัดคุณแห่งอินทรีย์ 5 ด้วย
อาการ 25 อย่าง
อินทรีย์ 5 มีโทษด้วยอาการ 25 อย่าง บุคคลรู้ชัดโทษแห่งอินทรีย์ 5 ด้วย
อาการ 25 อย่าง
อินทรีย์ 5 มีเครื่องสลัดออกด้วยอาการ 180 อย่าง บุคคลรู้ชัดเครื่องสลัดออก
จากอินทรีย์ 5 ด้วยอาการ 180 อย่าง
อินทรีย์ 5 มีเหตุเกิดด้วยอาการ 40 อะไรบ้าง บุคคลรู้ชัดเหตุเกิดแห่ง
อินทรีย์ 5 ด้วยอาการ 40 อย่าง อะไรบ้าง คือ
1. เหตุเกิดแห่งความคำนึงถึงเพื่อประโยชน์แก่ความน้อมใจเชื่อ เป็นเหตุ
เกิดแห่งสัทธินทรีย์
2. เหตุเกิดแห่งฉันทะด้วยอำนาจความน้อมใจเชื่อ เป็นเหตุเกิดแห่ง
สัทธินทรีย์
3. เหตุเกิดแห่งมนสิการด้วยอำนาจความน้อมใจเชื่อ เป็นเหตุเกิดแห่งสัทธินทรีย์
