พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค [1. มหาวรรค] 4. อินทริยกถา 1. ปฐมสุตตันตนิทเทส
อินทรีย์ 5 เป็นอันบุคคลเจริญแล้ว เจริญดีแล้ว ระงับแล้ว และระงับดีแล้ว
ในขณะแห่งอนาคามิผล อินทรีย์ 5 อันบุคคลย่อมเจริญในขณะแห่งอรหัตตมรรค
อินทรีย์ 5 เป็นอันบุคคลเจริญแล้ว เจริญดีแล้ว ระงับแล้ว ระงับดีแล้วในขณะ
แห่งอรหัตตผล
มัคควิสุทธิ 4 ผลวิสุทธิ 4 สมุจเฉทวิสุทธิ 4 ปฏิปัสสัทธิวิสุทธิ 4 ด้วย
ประการดังนี้ อินทรีย์ 5 อันบุคคลย่อมเจริญด้วยอาการ 4 อย่างนี้ อินทรีย์ 5
เป็นอันบุคคลเจริญแล้ว เจริญดีแล้ว ระงับแล้ว และระงับดีแล้ว ด้วยอาการ 4 อย่างนี้
บุคคลกี่จำพวก ชื่อว่ากำลังเจริญอินทรีย์ บุคคลกี่จำพวก ชื่อว่าเจริญ
อินทรีย์แล้ว
คือ บุคคล 8 จำพวกชื่อว่ากำลังเจริญอินทรีย์ บุคคล 3 จำพวกชื่อว่า
เจริญอินทรีย์แล้ว
บุคคล 8 จำพวกไหน ชื่อว่ากำลังเจริญอินทรีย์
คือ พระเสขบุคคล 7 กัลยาณปุถุชน 1 บุคคล 8 จำพวกนี้ชื่อว่ากำลัง
เจริญอินทรีย์
บุคคล 3 จำพวกไหน ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว คือ
1. พระขีณาสพสาวกของพระตถาคต ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว เพราะ
รู้ด้วยอำนาจความเป็นผู้เจริญอินทรีย์แล้ว
2. พระปัจเจกพุทธเจ้า ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว เพราะมีสภาวะตรัสรู้เอง
3. พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว
เพราะมีสภาวะมีพระคุณหาประมาณมิได้
บุคคล 3 จำพวกนี้ ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว
เพราะฉะนั้น บุคคล 8 จำพวกนี้ ชื่อว่ากำลังเจริญอินทรีย์ บุคคล 3 จำพวกนี้
ชื่อว่าเจริญอินทรีย์แล้ว
สุตตันตนิทเทสที่ 1 จบ
