‘‘จาตุทฺทิโส อปฺปฏิโฆ จ โหติ,

สนฺตุสฺสมาโน อิตรีตเรนา’’ติฯ (สุ. นิ. 42; จูฬนิ. ขคฺควิสาณสุตฺตนิทฺเทส 128);

ยสฺส หิ ‘‘อสุกฏฺฐานํ นาม คโต จีวราทีนิ ลภิสฺสามี’’ติ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ, ตสฺส ทิสา ปฏิหญฺญติ นามฯ ยสฺส ปน เอวํ น อุปฺปชฺชติ, ตสฺส ทิสา น ปฏิหญฺญติ นามฯ ธมฺมาติ ปฏิปตฺติธมฺมาฯ สามญฺญสฺสานุโลมิกาติ สมณธมฺมสฺส สมถวิปสฺสนาภาวนาย อริยมคฺคสฺเสว วา อนุจฺฉวิกา อปฺปิจฺฉตาทโยฯ อธิคฺคหิตาติ สพฺเพ เต ตุฏฺฐจิตฺตสฺส สนฺตุฏฺฐจิตฺเตน ภิกฺขุนา อธิคฺคหิตา ปฏิปกฺขธมฺเม อภิภวิตฺวา คหิตา โหนฺติ อพฺภนฺตรคตา, น พาหิรคตาติฯ

ทุติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อาสวกฺขยสุตฺตวณฺณนา

[102] ตติเย ชานโตติ ชานนฺตสฺสฯ ปสฺสโตติ ปสฺสนฺตสฺสฯ ยทิปิ อิมานิ ทฺเวปิ ปทานิ เอกตฺถานิ, พฺยญฺชนเมว นานํ, เอวํ สนฺเตปิ ‘‘ชานโต’’ติ ญาณลกฺขณํ อุปาทาย ปุคฺคลํ นิทฺทิสติฯ ชานนลกฺขณญฺหิ ญาณํฯ ‘‘ปสฺสโต’’ติ ญาณปฺปภาวํ อุปาทายฯ ทสฺสนปฺปภาวญฺหิ อุปาทาย ญาณสมงฺคี ปุคฺคโล จกฺขุมา วิย ปุคฺคโล จกฺขุนา รูปานิ, ญาเณน วิวเฏ ธมฺเม ปสฺสติฯ อถ วา ชานโตติ อนุโพธญาเณน ชานโตฯ ปสฺสโตติ ปฏิเวธญาเณน ปสฺสโตฯ ปฏิโลมโต วา ทสฺสนมคฺเคน ปสฺสโต, ภาวนามคฺเคน ชานโตฯ เกจิ ปน ‘‘ญาตตีรณปหานปริญฺญาหิ ชานโต, สิขาปฺปตฺตวิปสฺสนาย ปสฺสโต’’ติ วทนฺติฯ อถ วา ทุกฺขํ ปริญฺญาภิสมเยน ชานโต, นิโรธํ สจฺฉิกิริยาภิสมเยน ปสฺสโตฯ ตทุภเย จ สติ ปหานภาวนาภิสมยา สิทฺธา เอว โหนฺตีติ จตุสจฺจาภิสมโย วุตฺโต โหติฯ ยทา เจตฺถ วิปสฺสนาญาณํ อธิปฺเปตํ, ตทา ‘‘ชานโต ปสฺสโต’’ติ ปทานํ เหตุอตฺถทีปนตา ทฏฺฐพฺพาฯ ยทา ปน มคฺคญาณํ อธิปฺเปตํ, ตทา มคฺคกิจฺจตฺถทีปนตาฯ