เมนู

อทฺทกฺขิ นํ อนิจฺจโตติ สุขทุกฺขโต สนฺตสภาวตาย สนฺตตรชาติกมฺปิ นํ อทุกฺขมสุขํ อนิจฺจนฺติกตาย อนิจฺจโต ปสฺสิฯ

ส เว สมฺมทฺทโสติ โส เอวํ ติสฺสนฺนํ เวทนานํ สมฺมเทว ทุกฺขาทิโต ทสฺสาวีฯ ยโตติ ยสฺมาฯ ตตฺถาติ เวทนายํฯ วิมุจฺจตีติ สมุจฺเฉทวิมุตฺติวเสน วิมุจฺจติฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – ยสฺมา สุขาทีนิ ทุกฺขาทิโต อทฺทส, ตสฺมา ตตฺถ เวทนาย ตปฺปฏิพทฺธฉนฺทราคปฺปหาเนน สมุจฺเฉทวเสน วิมุจฺจติฯ ยํสทฺเท หิ วุตฺเต ตํสทฺโท อาหริตฺวา วตฺตพฺโพฯ อถ วา ยโตติ กายวาจาจิตฺเตหิ สํยโต ยตตฺโต, ยตติ ปทหตีติ วา ยโต, อายตตีติ อตฺโถฯ อภิญฺญาโวสิโตติ เวทนามุเขน จตุสจฺจกมฺมฏฺฐานํ ภาเวตฺวา ฉฏฺฐาภิญฺญาย ปริโยสิโต กตกิจฺโจฯ สนฺโตติ ราคาทิกิเลสวูปสเมน สนฺโตฯ โยคาติโคติ กามโยคาทิํ จตุพฺพิธมฺปิ โยคํ อติกฺกนฺโตฯ อุภยหิตมุนนโต มุนีติฯ

จตุตฺถสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปฐมเอสนาสุตฺตวณฺณนา

[54] ปญฺจเม เอสนาติ คเวสนา ปริเยสนา มคฺคนาฯ ตา วิภาคโต ทสฺเสตุํ ‘‘กาเมสนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ กาเมสนาติ กามานํ เอสนา, กามสงฺขาตา วา เอสนา กาเมสนาฯ วุตฺตญฺเหตํ –

‘‘ตตฺถ กตมา กาเมสนา? โย กาเมสุ กามจฺฉนฺโท, กามราโค, กามนนฺที, กามสฺเนโห , กามปิปาสา, กามมุจฺฉา, กามชฺโฌสานํ, อยํ วุจฺจติ กาเมสนา’’ติ (วิภ. 919)ฯ

ตสฺมา กามราโค กาเมสนาติ เวทิตพฺโพฯ ภเวสนายปิ เอเสว นโยฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ –

‘‘ตตฺถ กตมา ภเวสนา? โย ภเวสุ ภวจฺฉนฺโท…เป.… ภวชฺโฌสานํ, อยํ วุจฺจติ ภเวสนา’’ติ (วิภ. 919)ฯ

ตสฺมา ภเวสนราโค รูปารูปภวปตฺถนา ภเวสนาติ เวทิตพฺพาฯ พฺรหฺมจริยสฺส เอสนา พฺรหฺมจริเยสนาฯ ยถาห –