เมนู

เวทนานํ ขยาติ เอวํ จตฺตาริ สจฺจานิ ปฏิวิชฺฌนฺเตน อริยมคฺเคน เวทนานํ อนุปฺปาทนิโรธาฯ นิจฺฉาโต ปรินิพฺพุโตติ นิตฺตณฺโห, ปหีนตณฺโห, กิเลสปรินิพฺพาเนน, ขนฺธปรินิพฺพาเนน จ ปรินิพฺพุโต โหติฯ

ตติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ทุติยเวทนาสุตฺตวณฺณนา

[53] จตุตฺเถ ทุกฺขโต ทฏฺฐพฺพาติ สุขเวทนา วิปริณามทุกฺขวเสน ทุกฺขาติ ญาณจกฺขุนา ปสฺสิตพฺพาฯ สลฺลโต ทฏฺฐพฺพาติ ทุนฺนีหรณฏฺเฐน อนฺโตตุทนฏฺเฐน ปีฬนฏฺเฐน ทุกฺขทุกฺขภาเวน ทุกฺขเวทนา สลฺลนฺติ ปสฺสิตพฺพาฯ อนิจฺจโตติ หุตฺวา อภาวโต อุทยพฺพยวนฺตโต ตาวกาลิกโต นิจฺจปฏิปกฺขโต จ อทุกฺขมสุขา เวทนา อนิจฺจาติ ปสฺสิตพฺพาฯ กามญฺเจตฺถ สพฺพาปิ เวทนา อนิจฺจโต ปสฺสิตพฺพา, อนิจฺจทสฺสนโต ปน สาติสยํ วิราคนิมิตฺตํ ทุกฺขทสฺสนนฺติ อิมมตฺถํ ทสฺเสนฺโต สตฺถา ‘‘สุขา, ภิกฺขเว, เวทนา ทุกฺขโต ทฏฺฐพฺพา, ทุกฺขา เวทนา สลฺลโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ อาหฯ อถ วา ยตฺถ ปุถุชฺชนา สุขาภินิเวสิโน, ตตฺถ นิพฺเพทชนนตฺถํ ตถา วุตฺตํฯ เตนสฺสา สงฺขารทุกฺขตาย ทุกฺขภาโว ทสฺสิโตฯ ยทนิจฺจํ, ตํ ทุกฺขนฺติ วิปริณามทุกฺขตาย ‘‘สุขา, ภิกฺขเว, เวทนา ทุกฺขโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ วตฺวา ‘‘สุขาปิ ตาว เอทิสี, ทุกฺขา นุ โข กีทิสี’’ติ จินฺเตนฺตานํ ทุกฺขทุกฺขตาย ‘‘ทุกฺขา เวทนา สลฺลโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ อาห, อิตรา ปน สงฺขารทุกฺขตาย เอว ทุกฺขาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘อทุกฺขมสุขา เวทนา อนิจฺจโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ อโวจฯ

เอตฺถ จ ‘‘สุขา เวทนา ทุกฺขโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ เอเตน ราคสฺส สมุคฺฆาตนูปาโย ทสฺสิโตฯ สุขเวทนาย หิ ราคานุสโย อนุเสติฯ ‘‘ทุกฺขา เวทนา สลฺลโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ เอเตน โทสสฺส สมุคฺฆาตนูปาโย ทสฺสิโตฯ ทุกฺขเวทนาย หิ ปฏิฆานุสโย อนุเสติฯ ‘‘อทุกฺขมสุขา เวทนา อนิจฺจโต ทฏฺฐพฺพา’’ติ เอเตน โมหสฺส สมุคฺฆาตนูปาโย ทสฺสิโตฯ อทุกฺขมสุขเวทนาย หิ อวิชฺชานุสโย อนุเสติฯ