ฌานรตาติ ลกฺขณูปนิชฺฌาเน, อารมฺมณูปนิชฺฌาเนติ ทุวิเธปิ ฌาเน รตา, ตโต เอว สมาหิตาฯ มารํ สเสนํ อภิภุยฺยาติ กิเลสเสนาย อนฏฺฐเสนาย จ สเสนํ อนวสิฏฺฐํ จตุพฺพิธมฺปิ มารํ อภิภวิตฺวาฯ เทวปุตฺตมารสฺสปิ หิ คุณมารเณ สหายภาวูปคมนโต กิเลสา ‘‘เสนา’’ติ วุจฺจนฺติฯ ตถา โรคาทโย อนฏฺฐา มจฺจุมารสฺสฯ ยถาห –

‘‘กามา เต ปฐมา เสนา, ทุติยา อรติ วุจฺจติ;

ตติยา ขุปฺปิปาสา เต, จตุตฺถี ตณฺหา ปวุจฺจติฯ

‘‘ปญฺจมี ถินมิทฺธํ เต, ฉฏฺฐา ภีรู ปวุจฺจติ;

สตฺตมี วิจิกิจฺฉา เต, มกฺโข ถมฺโภ จ อฏฺฐโมฯ

‘‘ลาโภ สิโลโก สกฺกาโร, มิจฺฉาลทฺโธ จ โย ยโส;

โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส, ปเร จ อวชานติฯ

‘‘เอสา นมุจิ เต เสนา, กณฺหสฺสาภิปฺปหารินี;

น นํ อสูโร ชินาติ, เชตฺวา จ ลภเต สุข’’นฺติฯ (สุ. นิ. 438-441; มหานิ. 28);

ยถา จาห –

‘‘อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ, โก ชญฺญา มรณํ สุเว;

น หิ โน สงฺครํ เตน, มหาเสเนน มจฺจุนา’’ติฯ (ม. นิ. 3.280; ชา. 2.22.121);

ภวถ ชาติมรณสฺส ปารคาติ ชาติยา มรณสฺส จ ปารคามิโน นิพฺพานคามิโน ภวถาติฯ

นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ชาคริยสุตฺตวณฺณนา

[47] ทสเม ชาคโรติ ชาครโก วิคตนิทฺโท ชาคริยํ อนุยุตฺโต, รตฺตินฺทิวํ กมฺมฏฺฐานมนสิกาเร ยุตฺตปฺปยุตฺโตติ อตฺโถฯ วุตฺตญฺเหตํ –