เมนู

พระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค] 15. อัตตทัณฑสุตตนิทเทส
ความถือตัว 6 นัย คือ
1. เกิดความถือตัวเพราะมีตาสมบูรณ์
2. เกิดความถือตัวเพราะมีหูสมบูรณ์
3. เกิดความถือตัวเพราะมีจมูกสมบูรณ์
4. เกิดความถือตัวเพราะมีลิ้นสมบูรณ์
5. เกิดความถือตัวเพราะมีกายสมบูรณ์
6. เกิดความถือตัวเพราะมีใจสมบูรณ์
ความถือตัว 7 นัย คือ
1. ความดูหมิ่น
2. ความดูหมิ่นด้วยอำนาจความถือตัว
3. ความถือตัวว่าเราด้อยกว่าเขา
4. ความถือตัวว่าเราเสมอเขา
5. ความถือตัวว่าเราเลิศกว่าเขา
6. ความถือเราถือเขา
7. ความถือตัวผิด ๆ
ความถือตัว 8 นัย คือ
1. เกิดความถือตัวเพราะได้ลาภ
2. เกิดความถือตัวว่าตกต่ำเพราะเสื่อมลาภ
3. เกิดความถือตัวเพราะมียศ
4. เกิดความถือตัวว่าตกต่ำเพราะเสื่อมยศ
5. เกิดความถือตัวเพราะสรรเสริญ
6. เกิดความถือตัวว่าตกต่ำเพราะถูกนินทา
7. เกิดความถือตัวเพราะความสุข
8. เกิดความถือตัวว่าตกต่ำเพราะความทุกข์

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 29 หน้า :509 }


พระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค] 15. อัตตทัณฑสุตตนิทเทส
ความถือตัว 9 นัย คือ
1. เป็นผู้เลิศกว่าเขาถือตัวว่าเลิศกว่าเขา
2. เป็นผู้เลิศกว่าเขาถือตัวว่าเสมอเขา
3. เป็นผู้เลิศกว่าเขาถือตัวว่าด้อยกว่าเขา
4. เป็นผู้เสมอเขาถือตัวว่าเลิศกว่าเขา
5. เป็นผู้เสมอเขาถือตัวว่าเสมอเขา
6. เป็นผู้เสมอเขาถือตัวว่าด้อยกว่าเขา
7. เป็นผู้ด้อยกว่าเขาถือตัวว่าเลิศกว่าเขา
8. เป็นผู้ด้อยกว่าเขาถือตัวว่าเสมอเขา
9. เป็นผู้ด้อยกว่าเขาถือตัวว่าด้อยกว่าเขา
ความถือตัว 10 นัย คือ คนบางคนในโลกนี้
1. เกิดความถือตัวเพราะชาติ 2. เกิดความถือตัวเพราะโคตร...
(10) ... หรือเกิดความถือตัว เพราะสิ่งอื่นนอกจากที่กล่าวแล้ว1
ความถือตัว กริยาที่ถือตัว ภาวะที่ถือตัว ความลำพองตน ความทะนงตน
ความเชิดชูตนเป็นดุจธง ความเห่อเหิม ความที่จิตต้องการเชิดชูตนเป็นดุจธงเห็น
ปานนี้ นี้ตรัสเรียกว่า ความถือตัว
คำว่า พึงกำหนดรู้ความถือตัว อธิบายว่า พึงกำหนดรู้ความถือตัวด้วย
ปริญญา 3 คือ
1. ญาตปริญญา
2. ตีรณปริญญา
3. ปหานปริญญา
ญาตปริญญา เป็นอย่างไร
คือ นรชนรู้จักความถือตัว คือ รู้เห็นว่า นี้ความถือตัวนัยเดียว คือ ความที่จิต
ใฝ่สูง นี้ความถือตัว 2 นัย คือ (1) การยกตน (2) การข่มผู้อื่น ... นี้ ความถือตัว
10 นัย คนบางคนในโลกนี้ (1) เกิดความถือตัวเพราะชาติ (2) เกิดความถือตัว

เชิงอรรถ :
1 ดูรายละเอียดข้อ 21/94-97

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 29 หน้า :510 }