พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [19.สัฏฐินิบาต] 2.สังกิจจชาดก (530)
[82] ข้าแต่มหาบพิตร คนผู้ประพฤติล่วงธรรมทั้งหลาย
มีชีวิตไม่ราบรื่น ตายไปแล้วจะไปสู่คติใดในนรก
ขอพระองค์ทรงสดับการกล่าวถึงนรกเหล่านั้นของอาตมภาพเถิด
[83] คือ 1. สัญชีวนรก 2. กาฬสุตตนรก 3. สังฆาฏนรก
โรรุวนรก 2 คือ (4. ชาลโรรุวนรก 5. ธูมโรรุวนรก)
6. ตาปนนรก 7. ปตาปนนรก 8. อเวจีมหานรก1
[84] นรก 8 ขุมเหล่านี้บัณฑิตกล่าวว่า ก้าวพ้นได้โดยยาก
เกลื่อนกล่นไปด้วยเหล่าสัตว์ผู้มีกรรมหยาบช้า
แต่ละขุม ๆ มีอุสสทนรก 16 ขุมเป็นบริวาร
เชิงอรรถ :
1 มหานรกทั้ง 8 ขุมนี้มีคำแปลและความหมาย ดังนี้
1. สัญชีวนรก นรกที่ตายแล้วฟื้น หมายถึงสัตว์นรกในนรกนี้ถูกสับถูกฟันเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยแล้ว
กลับฟื้นขึ้นมาบ่อย ๆ
2. กาฬสุตตนรก นรกสายบรรทัดเหล็ก หมายถึงสัตว์นรกวิ่งไปบนแผ่นเหล็กแดง ถ้าล้มลง จะถูก
ดีดด้วยสายบรรทัดเหล็กแดง
3. สังฆาฏนรก นรกที่ถูกบดหรือหนีบ หมายถึงมีภูเขาเหล็กลุกเป็นไฟกลิ้งมาบดขยี้สัตว์ในนรกนี้
4. ชาลโรรุวนรก นรกที่สัตว์ร้องไห้เพราะเปลวไฟ หมายถึงนรกที่มีเปลวไฟพุ่งวูบเข้าทางทวารทั้ง 9
เผาสัตว์นรกตลอดเวลา
5 ธูมโรรุวนรก นรกที่สัตว์ร้องไห้เพราะควันไฟ หมายถึงนรกที่มีควันไฟรมสัตว์นรกทางทวารทั้ง 9
อยู่ตลอดเวลา
6. ตาปนนรก นรกที่ทำให้ร้อน หมายถึงพวกสัตว์นรกในนรกนี้จะถูกแทงด้วยหลาวเหล็กเท่า
ลำตาลลุกเป็นไฟ
7. ปตาปนนรก นรกที่ทำให้ร้อนมาก หมายถึงสัตว์นรกในนรกนี้ถูกไล่ตีหนีขึ้นไปบนภูเขา บนกำแพง
ที่ร้อน ตกลงมาถูกหลาวเหล็กเสียบแทง
8. อเวจีมหานรก นรกที่ไม่มีเวลาว่าง หมายถึงนรกที่มีเปลวไฟพลุ่งออกมาจากทิศทั้ง 4 เผาสัตว์นรก
อยู่ตลอดเวลา
มหานรกทั้ง 8 ขุมนี้แต่ละขุมมีประตู 4 ด้าน ประตูหนึ่ง ๆ มีอุสสุทนรก (นรกบริวาร) ด้านละ 4
มหานรกขุมหนึ่ง ๆ จึงมีอุสสทนรก 16 แห่ง มหานรก 8 ขุมมีอุสสทนรก 128 รวมกับมหานรก 8
เป็น 136 ขุม (ขุ.ชา.อ. 8/83-84/111-114) ดูการทำกรรมและวิธีเสวยผลกรรมต่าง ๆ จากเนมิราช-
ชาดก ชาดกที่ 4 ในมหานิบาต (ข้างหน้า) (ขุ.ชา. 28/421-589/166-187) (ขุ.ชา.อ. 9/421-589/
151-209) และดูเทวทูตสูตรใน ม.อุ.14/261-271/230-240, ม.อุ.อ.3/261-271/167-173)
