พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [2. ทุกนิบาต] 6. นตังทัฬหวรรค 5. คังเคยยชาดก (205)
4. วีรกชาดก (204)
ว่าด้วยกาวีรกโพธิสัตว์
(นางกาเมียของกาสวิฏฐกะไม่เห็นกาสวิฏฐกะกลับมา จึงถามกาวีรกโพธิสัตว์
ว่า)
[107] ท่านวีรกะ ท่านเห็นนกชื่อสวิฏฐกะ
ผัวข้าพเจ้าที่ร้องด้วยเสียงอันไพเราะ
มีสร้อยคอสีคล้ายสร้อยคอนกยูงบ้างไหม
(กาวีรกโพธิสัตว์กล่าวว่า)
[108] กาสวิฏฐกะเมื่อทำตามปักษีที่มีปกติเที่ยวหากิน
ทั้งทางน้ำและทางบก กินปลาดิบอยู่เป็นนิตย์
ถูกสาหร่ายพันคอตายแล้ว
วีรกชาดกที่ 4 จบ
5. คังเคยยชาดก (205)
ว่าด้วยเต่างามกว่าปลาในแม่น้ำคงคา
(เต่ากล่าวกับปลาว่า)
[109] ปลาที่อยู่ในแม่น้ำคงคาก็งาม
ถึงปลาที่อยู่ในแม่น้ำยมุนาก็งาม
แต่สัตว์สี่เท้ามีสัณฐานกลมคล้ายต้นไทร
มีคอยื่นออกมานิดหน่อยตัวนี้สง่างามกว่าใครทั้งหมด
(ปลากล่าวว่า)
[110] ท่านไม่ตอบเหตุที่เราถาม
ท่านถูกถามอย่างหนึ่ง กลับตอบไปเสียอีกอย่างหนึ่ง
คนที่ยกย่องตนเอง พวกเราไม่ชอบใจเลย
คังเคยยชาดกที่ 5 จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [2. ทุกนิบาต] 6. นตังทัฬหวรรค 9. กุกกุฏชาดก (209)
6. กุรุงคมิคชาดก (206)
ว่าด้วยนกและเต่าช่วยกวาง
(นกสตปัตตะช่วยกวางให้พ้นจากบ่วงแล้ว จึงกล่าวว่า)
[111] เอาเถิดเต่าเอ๋ย เจ้าจงใช้ฟันกัดบ่วงหนัง
ส่วนเราจักกระทำโดยวิธีที่นายพรานจะมาไม่ถึง
(พระศาสดาตรัสพระคาถาที่ 2 ว่า)
[112] เต่าก็ลงน้ำ กวางก็เข้าป่า
ส่วนนกสตปัตตะกลับมาถึงต้นไม้แล้ว
ได้พาลูก ๆ หนีไปอยู่แสนไกล
กุรุงคมิคชาดกที่ 6 จบ
7. อัสสกชาดก (207)
ว่าด้วยพระนางอุพพรีเทวีของพระเจ้าอัสสกะ
(พระนางอุพพรีเทวีของพระเจ้าอัสสกะสวรรคตไปเกิดเป็นหนอน ได้กล่าว
คาถาภาษามนุษย์ในท่ามกลางบริษัทว่า)
[113] สถานที่นี้ข้าพเจ้าได้เที่ยวเล่น
กับพระเจ้าอัสสกะพระสวามีสุดที่รัก
ผู้มีพระประสงค์ตามความใคร่
[114] ความสุขและความทุกข์เก่า ๆ
ถูกความสุขและความทุกข์ใหม่ ๆ ปิดบังไว้
เพราะฉะนั้น แมลงจึงเป็นที่รักของข้าพเจ้า
ยิ่งกว่าพระเจ้าอัสสกะเสียอีก
อัสสกชาดกที่ 7 จบ
