พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [1. เอกกนิบาต] 12. หังสิวรรค 8. วัฏฏกชาดก (118)
6. ทุพพจชาดก (116)
ว่าด้วยคนที่ว่ากล่าวได้ยาก
(นักระบำโพธิสัตว์กล่าวกับอาจารย์ผู้ไม่เชื่อคำของบัณฑิตว่า)
[116] ท่านอาจารย์ ท่านทำการเกินกว่าที่จะทำได้
การกระทำนั้นไม่เป็นที่พอใจผมเลย
ท่านกระโดดข้ามพ้นหอกเล่มที่ 4 ได้แล้ว
ถูกหอกเล่มที่ 5 ทิ่มแทง
ทุพพจชาดกที่ 6 จบ
7. ติตติรชาดก (117)
ว่าด้วยนกกระทา
(ดาบสโพธิสัตว์ชี้เหตุ 2 ประการที่ทำให้นกกระทาถูกฆ่าว่า)
[117] คำพูดที่ดังเกินไป รุนแรงเกินไป และพูดเกินเวลา
ย่อมฆ่าคนมีปัญญาทราม
เหมือนเสียงฆ่านกกระทาที่ขันดังเกินไป
ติตติรชาดกที่ 7 จบ
8. วัฏฏกชาดก (118)
ว่าด้วยนกกระจาบ
(นกกระจาบโพธิสัตว์บอกอุบายที่รอดชีวิตมาได้ว่า)
[118] คนเมื่อไม่คิดก็ไม่ได้บรรลุคุณธรรมวิเศษ
ท่านจงดูผลกรรมที่เราคิดแล้ว
เราพ้นแล้วจากการถูกฆ่า
และการจองจำด้วยอุบายนั้น
วัฏฏกชาดกที่ 8 จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [1. เอกกนิบาต] 12. หังสิวรรค 10. พันธนโมกขชาดก (120)
9. อกาลราวิชาดก (119)
ว่าด้วยไก่ที่ขันไม่ถูกเวลา
(ปุโรหิตโพธิสัตว์กราบทูลพระราชาว่า)
[119] ไก่ตัวนี้มิได้เจริญเติบโตอยู่กับพ่อแม่
มิได้อยู่ศึกษาในสำนักของอาจารย์
จึงไม่รู้เวลาที่ควรขันและไม่ควรขัน
อกาลราวิชาดกที่ 9 จบ
10. พันธนโมกขชาดก (120)
ว่าด้วยการหลุดพ้นจากเครื่องจองจำ
(ปุโรหิตโพธิสัตว์กราบทูลพระราชาว่า)
[120] สถานที่ที่คนพาลเอ่ยปากขึ้น
คนที่ไม่ควรถูกจองจำก็ถูกจองจำ
สถานที่ที่นักปราชญ์เอ่ยปากขึ้น
แม้คนที่ถูกจองจำก็รอดพ้น
พันธนโมกขชาดกที่ 10 จบ
หังสิวรรคที่ 12 จบ
รวมชาดกที่มีในวรรคนี้ คือ
1. คัทรภปัญหชาดก 2. อมราเทวีปัญหชาดก
3. สิงคาลชาดก 4. มิตจินติชาดก
5. อนุสาสิกชาดก 6. ทุพพจชาดก
7. ติตติรชาดก 8. วัฏฏกชาดก
9. อกาลราวิชาดก 10. พันธนโมกขชาดก
