พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [1. เอกกนิบาต] 10. ลิตตวรรค 8. กูฏวาณิชชาดก (98)
6. เตลปัตตชาดก (96)
ว่าด้วยการรักษาจิตเหมือนการรักษาภาชนะน้ำมัน
(พระศาสดาทรงประมวลเรื่องในอดีตมาสาธก ตรัสพระคาถานี้ว่า)
[96] บุคคลเมื่อปรารถนาจะไปสู่ทิศทางที่ยังไม่เคยไป
พึงตามรักษาจิตของตนด้วยสติ
เหมือนบุคคลประคับประคองภาชนะ
ที่มีน้ำมันเต็มเปี่ยมไม่ให้หก
เตลปัตตชาดกที่ 6 จบ
7. นามสิทธิชาดก (97)
ว่าด้วยชื่อไม่เป็นของสำคัญ
(อาจารย์ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์เปรียบเทียบเรื่องที่นายปาปกะผู้เป็นศิษย์ต้องการ
เปลี่ยนชื่อเพราะเป็นอัปปมงคลที่เขาเห็นมาและกรรมที่เขาทำ จึงกล่าวคาถานี้ว่า)
[97] เพราะเห็นคนชื่อเป็นได้ตายไป หญิงชื่อมีทรัพย์กลับตกยาก
และคนชื่อว่านักเดินทางแต่กลับหลงทางอยู่ในป่า
นายปาปกะจึงได้กลับมา
นามสิทธิชาดกที่ 7 จบ
8. กูฏวาณิชชาดก (98)
ว่าด้วยพ่อค้าโกงถูกไฟคลอก
(บิดาของอติบัณฑิตถูกไฟเผาจึงทะลึ่งขึ้นข้างบน คว้ากิ่งไม้โหนแล้วกระโจนลง
ดิน พลางกล่าวว่า)
[98] ธรรมดาบัณฑิต(คนฉลาด)เป็นคนดี
ส่วนคนชื่ออติบัณฑิต(แสนฉลาด)ไม่ดีเลย
เราถูกไฟคลอกหน่อยหนึ่ง เพราะบุตรของเราที่ชื่ออติบัณฑิต
กูฏวาณิชชาดกที่ 8 จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [1. เอกกนิบาต] 10. ลิตตวรรค รวมชาดกที่มีในวรรค
9. ปโรสหัสสชาดก (99)
ว่าด้วยคนมีปัญญาคนเดียวประเสริฐกว่าคนโง่ตั้ง 1,000
(ฤๅษีโพธิสัตว์ทราบเหตุที่พวกอันธพาลไม่เชื่อศิษย์หัวหน้า จึงกล่าวบรรยาย
อานุภาพของตนว่า)
[99] บรรดาพวกที่มาประชุมกัน 1,000 กว่าคน
พวกเขาเป็นคนไม่มีปัญญา พึงคร่ำครวญตลอด 100 ปี
คนมีปัญญารู้แจ้งเนื้อความที่เรากล่าวแล้ว
เพียงคนเดียวเท่านั้นยังประเสริฐกว่า
ปโรสหัสสชาดกที่ 9 จบ
10. อสาตรูปชาดก (100)
ว่าด้วยสิ่งที่ครอบงำคนขาดสติ
(พระศาสดาทรงประมวลเรื่องในอดีตมา ตรัสพระคาถานี้ว่า)
[100] สิ่งที่ไม่น่ายินดีย่อมครอบงำคนประมาทด้วยอาการที่น่ายินดี
สิ่งที่ไม่น่ารักย่อมครอบงำคนประมาทด้วยอาการที่น่ารัก
สิ่งที่เป็นทุกข์ย่อมครอบงำคนที่ประมาทด้วยอาการแห่งความสุข
อสาตรูปชาดกที่ 10 จบ
ลิตตวรรคที่ 10 จบ
รวมชาดกที่มีในวรรคนี้ คือ
1. ลิตตชาดก 2. มหาสารชาดก
3. วิสสาสโภชนชาดก 4. โลมหังสชาดก
5. มหาสุทัสสนชาดก 6. เตลปัตตชาดก
7. นามสิทธิชาดก 8. กูฏวาณิชชาดก
9. ปโรสหัสสชาดก 10. อสาตรูปชาดก
มัชฌิมปัณณาสก์ จบ
