พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [4. จตุกกนิบาต] 5. จูฬกุณาลวรรค 10. เทวตาปัญหชาดก (350)
[195] นายสารถี เจ้าเห็นการนอนตายของสัตว์ทั้ง 2 ตัวนี้ไหม
ผู้ใดเชื่อถือถ้อยคำของผู้ส่อเสียด มุ่งทำลายมิตรไมตรี
ผู้นั้นจะต้องนอนตายอย่างนี้
[196] นายสารถี ชนเหล่าใดไม่เชื่อถ้อยคำของผู้มุ่งทำลายมิตรไมตรี
ชนเหล่านั้นย่อมประสบความสุข เหมือนคนไปสวรรค์
สันธิเภทชาดกที่ 9 จบ
10. เทวตาปัญหชาดก (350)
ว่าด้วยปัญหาของเทวดา
(พระราชาตรัสบอกปัญหาที่เทวดาถามแก่พระโพธิสัตว์มโหสธบัณฑิตว่า)
[197] บุคคลใช้มือทั้ง 2 เท้าทั้ง 2 ทุบตีและตบปากผู้อื่น
ข้าแต่มหาราช เขากลับเป็นที่รักเพราะเหตุแห่งการทุบตีนั้น
พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นใคร
(พระราชาตรัสบอกปัญหาข้อที่ 2 ตามที่เทวดาถามว่า)
[198] บุคคลด่าผู้อื่นตามใจชอบ
แต่ปรารถนาการกลับมาของเขา
ข้าแต่มหาราช เขากลับเป็นที่รักเพราะเหตุแห่งการด่านั้น
พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นใคร
(พระราชาตรัสบอกปัญหาข้อที่ 3 ตามที่เทวดาถามว่า)
[199] บุคคลกล่าวตู่กันด้วยถ้อยคำอันไม่เป็นจริง
พากันโจทกันด้วยถ้อยคำไม่จริง
ข้าแต่มหาราช เขากลับเป็นที่รักของกันและกัน
เพราะเหตุแห่งการกล่าวตู่และโจทกันนั้น
พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นใคร
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก
(พระราชาตรัสบอกปัญหาข้อที่ 4 ตามที่เทวดาถามว่า)
[200] บุคคลนำข้าว น้ำ ผ้า และเสนาสนะไป
พวกเขาผู้นำไปกลับเป็นที่รักโดยแท้
พวกเขากลับเป็นที่รักเพราะเหตุแห่งการนำสิ่งของไป
พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นใคร1
เทวตาปัญหชาดกที่ 10 จบ
จูฬกุณาลวรรคที่ 5 จบ
รวมชาดกที่มีในวรรคนี้ คือ
1. กุณฑลิกชาดก 2. วานรชาดก
3. กุนตินีชาดก 4. อัมพชาดก
5. คชกุมภชาดก 6. เกสวชาดก
7. อยกูฏชาดก 8. อรัญญชาดก
9. สันธิเภทชาดก 10. เทวตาปัญหชาดก
รวมวรรคที่มีในนิบาตนี้ คือ
1. กาลิงควรรค 2. ปุจิมันทวรรค
3. กุฏิทูสกวรรค 4. โกกิลวรรค
5. จูฬกุณาลวรรค
จตุกกนิบาต จบ
เชิงอรรถ :
1 มโหสธบัณฑิตโพธิสัตว์เฉลยปัญหาว่า ผู้ใช้มือเท้าทุบตีผู้อื่น คือเด็กเล็ก ๆ ผู้ถูกทุบตี คือมารดา ผู้ด่าผู้
อื่นตามชอบใจ คือมารดา ผู้ถูกด่า คือบุตร ผู้กล่าวตู่กันและกันด้วยคำไม่จริง คือคู่รักกัน ผู้ที่นำสิ่งของ
ไป คือสมณพราหมณ์ ผู้ที่พอใจให้นำไป คือทายก (ขุ.ชา.อ. 9/200/284-287)
