พระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย เถรคาถา [15. โสฬสกนิบาต] 1. อัญญาสิโกณฑัญญเถรคาถา
[679] อัญญาโกณฑัญญเถระผู้ตรัสรู้ตามพระพุทธเจ้า
ได้มีความบากบั่นอย่างแรงกล้า ละความเกิดและความตายได้
บำเพ็ญมัคคพรหมจรรย์อย่างบริบูรณ์สิ้นเชิง
[680] ตัดบ่วงคือโอฆะ1 ตะปูตรึงใจ2อย่างมั่นคง
และทำลายภูเขาที่ทำลายได้ยากแล้ว
ข้ามไปถึงฝั่งคือนิพพาน มีปกติเข้าฌาน
พ้นจากเครื่องผูกคือกิเลสมารได้แล้ว
[681] ภิกษุที่ยังมีจิตฟุ้งซ่าน กลับกลอก
คบหาแต่มิตรชั่ว ถูกคลื่น(คือความผูกโกรธ)ซัดไป
จมในห้วงน้ำใหญ่คือสงสาร
[682] ส่วนภิกษุที่มีจิตไม่ฟุ้งซ่าน ไม่กลับกลอก มีปัญญารักษาตน
สำรวมอินทรีย์ คบหาแต่มิตรดี
เป็นนักปราชญ์ พึงทำความสิ้นทุกข์ได้
[683] นรชนผู้รู้ประมาณในข้าวและน้ำย่อมซูบผอม
มีตัวสะพรั่งไปด้วยเส้นเอ็นคล้ายเถาหญ้านาง แต่มีใจไม่ย่อท้อ
[684] ถูกฝูงเหลือบและยุงกัดในป่าใหญ่
พึงเป็นผู้มีสติอดกลั้นในอันตรายนั้น เหมือนช้างในสงคราม
[685] อาตมาไม่อยากตาย ไม่อยากเป็นอยู่
แต่รอคอยเวลาอยู่ เหมือนลูกจ้างทำการงานคอยค่าจ้าง
[686] อาตมาไม่อยากตาย ไม่อยากเป็นอยู่
แต่อาตมามีสติสัมปชัญญะอยู่เฉพาะหน้า คอยเวลาอันควร
เชิงอรรถ :
1 ห้วงน้ำ 4 อย่าง คือ (1) กาโมฆะ ห้วงน้ำคือกาม (2) ภโวฆะ ห้วงน้ำคือภพ (3) ทิฏโฐฆะ ห้วงน้ำตือ
ทิฏฐิ (4) อวิชโชฆะ ห้วงน้ำคืออวิชชา (ขุ.เถร.อ. 2/680/283)
2 ตะปูตรึงใจมี 5 อย่าง คือ (1) ความสงสัยในพระศาสดา (2) ในพระธรรม ( 3) ในพระสงฆ์ (4) ในการ
ศึกษา (5) โกรธไม่พอใจในเพื่อนพรหมจรรย์ (ขุ.เถร.อ. 2/680/284)
