พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [5. ปารายนวรรค] 15. โมฆราชมาณวกปัญหา
15. โมฆราชมาณวกปัญหา1
ว่าด้วยปัญหาของโมฆราชมาณพ
[1123] (โมฆราชมาณพทูลถามดังนี้)
ข้าพระองค์ได้ทูลถามพระองค์ผู้สักกะ 2 ครั้งแล้ว
พระผู้มีพระภาคผู้มีพระจักษุ มิได้ตรัสตอบแก่ข้าพระองค์
ข้าพระองค์รับทราบมาว่า พระผู้มีพระภาคผู้ทรงเป็นเทพฤๅษี
(ถ้าผู้ใดถามปัญหา) ถึง 3 ครั้ง จะตรัสตอบ
[1124] โลกนี้2 โลกอื่น3 พรหมโลกพร้อมทั้งเทวโลก
ย่อมไม่ทราบชัดความเห็นของพระองค์
ผู้โคตมโคตร ผู้มีพระยศ
[1125] ข้าพระองค์มีปัญหาที่จะทูลถามจึงมาเฝ้าพระองค์
ผู้ทรงมีปกติเห็นธรรมอันงามอย่างนี้
บุคคลพิจารณาเห็นโลกอย่างไร มัจจุราชจึงไม่เห็น
[1126] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบดังนี้)
โมฆราช เธอจงพิจารณาเห็นโลกโดยความว่างเปล่า4
มีสติทุกเมื่อ พึงถอนอัตตานุทิฏฐิ5เสีย
เป็นผู้ข้ามมัจจุราชเสียได้ ด้วยอาการอย่างนี้
บุคคลพิจารณาเห็นโลกอย่างนี้ มัจจุราชจึงไม่เห็น
โมฆราชมาณวกปัญหาที่ 15 จบ
เชิงอรรถ :
1 ขุ.จู. (แปล) 30/141-144/33-34
2 โลกนี้ ในที่นี้หมายถึงมนุษยโลก (ขุ.จู. (แปล) 30/86/307)
3 โลกอื่น หมายถึงโลกอื่นทั้งหมด เว้นมนุษยโลก (ขุ.จู. (แปล) 30/86/307)
4 พิจารณาเห็นโลกโดยความว่างเปล่า หมายถึงพิจารณาโลก คือ นรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน เปตวิสัย
มนุษยโลก เทวโลก ขันธโลก ธาตุโลก อายตนโลก และพรหมโลกด้วยเหตุ 2 อย่าง คือ (1) ด้วยการ
กำหนดเห็นสังขารไม่เป็นไปตามอำนาจ (2) ด้วยการพิจารณาเห็นสังขารเป็นของว่างเปล่า (ขุ.จู. (แปล)
30/88/309-320, ขุ.สุ.อ. 2/1126/453)
5 อัตตานุทิฏฐิ หมายถึงสักกาทิฏฐิ (ขุ.จู. 2/1126/453)
