พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [1. ปฐมปัณณาสก์] 2. นาถกรณวรรค 2. ปัญจังคสูตร
ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 เป็นอย่างไร
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้ประกอบด้วยสีลขันธ์(กองศีล)ที่เป็นอเสขะ1
2. เป็นผู้ประกอบด้วยสมาธิขันธ์(กองสมาธิ)ที่เป็นอเสขะ
3. เป็นผู้ประกอบด้วยปัญญาขันธ์(กองปัญญา)ที่เป็นอเสขะ
4. เป็นผู้ประกอบด้วยวิมุตติขันธ์(กองวิมุตติ)ที่เป็นอเสขะ
5. เป็นผู้ประกอบด้วยวิมุตติญาณทัสสนขันธ์2(กองวิมุตติญาณทัสสนะ)
ที่เป็นอเสขะ
ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 เป็นอย่างนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ละองค์ 5 ประกอบด้วยองค์ 5 บัณฑิตเรียกว่า ผู้
ประกอบด้วยคุณทั้งมวล ผู้อยู่จบพรหมจรรย์ เป็นอุดมบุรุษในธรรมวินัยนี้
กามฉันทะ พยาบาท ถีนมิทธะ อุทธัจจกุกกุจจะ
และ วิจิกิจฉา ย่อมไม่มีแก่ภิกษุโดยประการทั้งปวง
ภิกษุผู้เช่นนั้นสมบูรณ์ด้วยสีลขันธ์ที่เป็นอเสขะ
สมาธิขันธ์ที่เป็นอเสขะ ปัญญาขันธ์ที่เป็นอเสขะ
วิมุตติขันธ์ที่เป็นอเสขะ
และวิมุตติญาณทัสสนขันธ์ที่เป็นอเสขะ
ภิกษุนั้นแลผู้ละองค์ 5 ได้ สมบูรณ์ด้วยองค์ 5
ภิกษุนั้นแล บัณฑิตเรียกว่า ผู้ประกอบด้วยคุณทั้งมวล
ในธรรมวินัยนี้
ปัญจังคสูตรที่ 2 จบ
เชิงอรรถ :
1 อเสขะ หมายถึงธรรมระดับโลกุตตระของพระอเสขะ คือ พระอรหันตขีณาสพ (องฺ.ทสก.อ. 3/12/320)
2 วิมุตติญาณทัสสนขันธ์ ในที่นี้หมายถึงปัจจเวกขณญาณเป็นขันธ์ระดับโลกิยะ ส่วนขันธ์ที่เหลือข้างต้นเป็น
ขันธ์ระดับโลกุตตระ (องฺ.ติก.อ. 2/58/160, องฺ.ทสก.อ. 3/12/320)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [1. ปฐมปัณณาสก์] 2. นาถกรณวรรค 3. สังโยชนสูตร
3. สังโยชนสูตร
ว่าด้วยสังโยชน์
[13] ภิกษุทั้งหลาย สังโยชน์(ธรรมที่มัดสัตว์ไว้กับทุกข์) 10 ประการนี้
สังโยชน์ 10 ประการ อะไรบ้าง คือ
โอรัมภาคิยสังโยชน์(สังโยชน์เบื้องต่ำ) 5 ประการ อุทธัมภาคิยสังโยชน์
(สังโยชน์เบื้องสูง) 5 ประการ
โอรัมภาคิยสังโยชน์ 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. สักกายทิฏฐิ (ความเห็นว่าเป็นตัวของตน)
2. วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย)
3. สีลัพพตปรามาส (ความถือมั่นศีลพรต)
4. กามฉันทะ (ความพอใจในกาม)
5. พยาบาท (ความคิดร้าย)
โอรัมภาคิยสังโยชน์ 5 ประการนี้
อุทธัมภาคิยสังโยชน์ 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. รูปราคะ (ความติดใจในอารมณ์แห่งรูปฌาน)
2. อรูปราคะ (ความติดใจในอารมณ์แห่งอรูปฌาน)
3. มานะ (ความถือตัว)
4. อุทธัจจะ (ความฟุ้งซ่าน)
5. อวิชชา (ความไม่รู้แจ้ง)
อุทธัมภาคิยสังโยชน์ 5 ประการนี้
ภิกษุทั้งหลาย สังโยชน์ 10 ประการนี้แล
สังโยชนสูตรที่ 3 จบ
