พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [2. ทุติยปัณณาสก์] 2. ยมกวรรค 9. ปฐมกถาวัตถุสูตร
(7) อันนกถา เรื่องข้าว (8) ปานกถา เรื่องน้ำ (9) วัตถกถา เรื่องผ้า (10) สยนกถา
เรื่องที่นอน (11) มาลากถา เรื่องดอกไม้ (12) คันธกถา เรื่องของหอม (13) ญาติกถา
เรื่องญาติ (14) ยานกถา เรื่องยาน (15) คามกถา เรื่องบ้าน (16) นิคมกถา เรื่องนิคม
(17) นครกถา เรื่องนคร (18) ชนปทกถา เรื่องชนบท (19) อิตถีกถา เรื่องสตรี
(20) ปุริสกถา เรื่องบุรุษ (21) สูรกถา เรื่องคนกล้า (22) วิสิขากถา เรื่องตรอก
(23) กุมภัฏฐานกถา เรื่องท่าน้ำ (24) ปุพพเปตกถา เรื่องคนที่ล่วงลับไปแล้ว (25)
นานัตตกถา เรื่องเบ็ดเตล็ด (26) โลกักขายิกะ เรื่องโลก (27) สมุททักขายิกะ เรื่อง
ทะเล (28) อิติภวาภวกถา เรื่องความเจริญและความเสื่อม
ครั้นในเวลาเย็น พระผู้มีพระภาค เสด็จออกจากที่หลีกเร้น1 เข้าไปยังหอฉัน
ประทับนั่งบนพุทธอาสน์ที่ปูลาดไว้ ได้ตรัสถามภิกษุทั้งหลายว่า ภิกษุทั้งหลาย
บัดนี้ เธอทั้งหลายนั่งประชุมสนทนากันด้วยเรื่องอะไรหนอ และเรื่องอะไรที่เธอ
ทั้งหลายสนทนากันค้างไว้
ภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานวโรกาส ข้า
พระองค์ทั้งหลายกลับจากบิณฑบาตในเวลาหลังภัตตาหาร นั่งประชุมกันที่หอฉัน
สนทนาติรัจฉานกถาต่าง ๆ คือ (1) ราชกถา เรื่องพระราชา (2) โจรกถา เรื่อง
โจร ฯลฯ (28) อิติภวาภวกถา เรื่องความเจริญและความเสื่อม พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ไม่สมควรเลยที่เธอทั้งหลายผู้เป็นกุล
บุตรมีศรัทธาออกบวชเป็นบรรพชิตสนทนาติรัจฉานกถาต่าง ๆ คือ (1) ราชกถา
เรื่องพระราชา (2) โจรกถา เรื่องโจร (3) มหามัตตกถา เรื่องมหาอำมาตย์ (4)
เสนากถา เรื่องกองทัพ (5) ภยกถา เรื่องภัย (6) ยุทธกถา เรื่องการรบ (7) อันนกถา
เรื่องข้าว (8) ปานกถา เรื่องน้ำ (9) วัตถกถา เรื่องผ้า (10) สยนกถา เรื่องที่นอน
(11) มาลากถา เรื่องดอกไม้ (12) คันธกถา เรื่องของหอม (13) ญาติกถา เรื่องญาติ
(14) ยานกถา เรื่องยาน (15) คามกถา เรื่องบ้าน (16) นิคมกถา เรื่องนิคม
เชิงอรรถ :
1 ดูเชิงอรรถที่ 1 ข้อ 50 (ภัณฑนสูตร) หน้า 106 ในเล่มนี้
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [2. ทุติยปัณณาสก์] 2. ยมกวรรค 9. ปฐมกถาวัตถุสูตร
(17) นครกถา เรื่องนคร (18) ชนปทกถา เรื่องชนบท (19) อิตถีกถา เรื่องสตรี
(20) ปุริสกถา เรื่องบุรุษ (21) สูรกถา เรื่องคนกล้า (22) วิสิขากถา เรื่องตรอก
(23) กุมภัฏฐานกถา เรื่องท่าน้ำ (24) ปุพพเปตกถา เรื่องคนที่ล่วงลับไปแล้ว
(25) นานัตตกถา เรื่องเบ็ดเตล็ด (26) โลกักขายิกะ เรื่องโลก (27) สมุททักขายิกะ
เรื่องทะเล (28) อิติภวาภวกถา เรื่องความเจริญและความเสื่อม
ภิกษุทั้งหลาย กถาวัตถุ 10 ประการนี้
กถาวัตถุ 10 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. อัปปิจฉกถา (เรื่องความมักน้อย)
2. สันตุฏฐิกถา (เรื่องความสันโดษ)
3. ปวิเวกกถา (เรื่องความสงัด)
4. อสังสัคคกถา (เรื่องความไม่คลุกคลี)
5. วีริยารัมภกถา (เรื่องการปรารภความเพียร)
6. สีลกถา (เรื่องศีล)
7. สมาธิกถา (เรื่องสมาธิ)
8. ปัญญากถา (เรื่องปัญญา)
9. วิมุตติกถา (เรื่องวิมุตติ)
10. วิมุตติญาณทัสสนกถา (เรื่องความรู้ ความเห็นในวิมุตติ)
ภิกษุทั้งหลาย กถาวัตถุ 10 ประการนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย หากเธอทั้งหลายจะพึงยกกถาวัตถุ 10 ประการนี้อย่างใดอย่าง
หนึ่งขึ้นมากล่าว เธอทั้งหลายก็จะสามารถครอบงำเดชานุภาพของดวงจันทร์และ
ดวงอาทิตย์ที่มีฤทธิ์มาก มีอานุภาพมากอย่างนี้ด้วยเดชานุภาพของตนได้ ไม่จำเป็น
ต้องพูดถึงอัญเดียรถีย์ปริพาชกทั้งหลายเลย
ปฐมกถาวัตถุสูตรที่ 9 จบ
