พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [2. ทุติยปัณณาสก์] 2. ยมกวรรค 3. นิฏฐังคตสูตร
บุคคล 5 จำพวกไหนบ้าง มีความสำเร็จในโลกนี้ คือ
1. พระสัตตักขัตตุปรมโสดาบัน1
2. พระโกลังโกลโสดาบัน2
3. พระเอกพีชีโสดาบัน3
4. พระสกทาคามี
5. พระอรหันต์ในปัจจุบัน
บุคคล 5 จำพวกนี้ มีความสำเร็จในโลกนี้
บุคคล 5 จำพวกไหนบ้าง ละโลกนี้ไปแล้วจึงมีความสำเร็จ คือ
1. พระอนาคามีผู้อันตราปรินิพพายี4
2. พระอนาคามีผู้อุปหัจจปรินิพพายี5
เชิงอรรถ :
1 สัตตักขัตตุปรมโสดาบัน หมายถึงพระโสดาบันผู้ละสังโยชน์เบื้องต่ำ 3 ประการได้แล้วเป็นผู้ไม่ตกไปใน
อบาย 4 คือ นรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน เปรต อสุรกาย มีความแน่นอนที่จะสำเร็จสัมโพธิคือมรรค 3 เบื้องสูง
ได้แก่ สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค อรหัตตมรรค ในวันข้างหน้า เมื่อเกิดในภพใหม่เป็นเทวดาหรือ
มนุษย์ก็เกิดได้ไม่เกิน 7 ครั้ง (อภิ.ปุ. 36/31/122, อภิ.ปญฺจ.อ. 31/53)
2 โกลังโกลโสดาบัน หมายถึงพระโสดาบันผู้เมื่อจะเกิดในภพใหม่เป็นเทวดาหรือมนุษย์ก็เกิดได้ 2 หรือ
3 ภพ และถ้าเกิดเป็นมนุษย์ก็ไม่เกิดในตระกูลต่ำ คือเกิดในตระกูลที่มีโภคสมบัติมากเท่านั้น (อภิ.ปุ.
36/31/122-3, องฺ.ติก.อ. 2/88/242, อภิ.ปญฺจ.อ. 31/5)
3 เอกพีชีโสดาบัน หมายถึงผู้มีพืชคืออัตภาพเดียว คือเกิดอีกครั้งเดียวก็บรรลุพระอรหัตตผล (องฺ.ติก.อ.
2/88/242, องฺ.ติก.ฏีกา 2/88/237)
4 อันตราปรินิพพายี หมายถึงพระอนาคามีผู้ปรินิพพานในระหว่าง คือเกิดในสุทธาวาสชั้นใดชั้นหนึ่งแล้ว
อายุยังไม่ถึงกึ่งของอายุผู้เกิดในชั้นสุทธาวาสก็ปรินิพพานเสียในระหว่าง มี 3 จำพวก คือ
พวกที่ 1 เกิดในสุทธาวาสชั้นอวิหาเป็นต้น ซึ่งมีอายุ 1,000 กัป ก็บรรลุพระอรหัตตผลในวันที่เกิด ถ้าไม่
บรรลุในวันที่เกิดได้ก็บรรลุไม่เกินภายใน 100 กัป
พวกที่ 2 เมื่อไม่สามารถบรรลุพระอรหัตตผลในวันที่เกิดได้ก็บรรลุภายใน 200 กัป
พวกที่ 3 บรรลุพระอรหัตตผลไม่เกินภายใน 400 กัป (องฺ.ติก.อ. 2/88/243)
5 อุปหัจจปรินิพพายี หมายถึงพระอนาคามีผู้เกิดในสุทธาวาสชั้นใดชั้นหนึ่งแล้วจวนจะถึงปรินิพพาน คือ
อายุพ้นกึ่ง (พ้น 500 กัป) แล้วจวนจะถึงสิ้นอายุจึงปรินิพพาน (องฺ.ติก.อ. 2/88/243)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [2. ทุติยปัณณาสก์] 2. ยมกวรรค 4. อเวจจัปปสันนสูตร
3. พระอนาคามีผู้อสังขารปรินิพพายี1
4. พระอนาคามีผู้สสังขารปรินิพพายี2
5. พระอนาคามีผู้อุทธังโสตอกนิฏฐคามี3
บุคคล 5 จำพวกนี้ละโลกนี้ไปแล้วจึงมีความสำเร็จ
ภิกษุทั้งหลาย บุคคลเหล่าใดเหล่าหนึ่งเชื่อมั่นในเรา บุคคลเหล่านั้นทั้งหมด
เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยทิฏฐิ บรรดาบุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยทิฏฐิเหล่านั้น บุคคล 5 จำพวก
แรกนี้ มีความสำเร็จในโลกนี้ และบุคคล 5 จำพวกหลังนี้ละโลกนี้ไปแล้วจึงมี
ความสำเร็จ
นิฏฐังคตสูตรที่ 3 จบ
4. อเวจจัปปสันนสูตร
ว่าด้วยผู้เลื่อมใสอย่างไม่หวั่นไหว
[64] ภิกษุทั้งหลาย บุคคลเหล่าใดเหล่าหนึ่ง เลื่อมใสอย่างไม่หวั่นไหวในเรา
บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดเป็นโสดาบัน4 บรรดาบุคคลผู้เป็นโสดาบันเหล่านั้น บุคคล 5
จำพวก มีความสำเร็จในโลกนี้ และบุคคล 5 จำพวกละโลกนี้ไปแล้วจึงมีความสำเร็จ
บุคคล 5 จำพวกไหนบ้าง มีความสำเร็จในโลกนี้ คือ
1. พระสัตตักขัตตุปรมโสดาบัน
2. พระโกลังโกลโสดาบัน
เชิงอรรถ :
1 อสังขารปรินิพพายี หมายถึงพระอนาคามีผู้บรรลุพระอรหัตตผลปรินิพพานโดยไม่ต้องใช้ความเพียรมาก
(องฺ.ติก.อ. 2/88/243)
2 สสังขารปรินิพพายี หมายถึงพระอนาคามีผู้เกิดในสุทธาวาสชั้นใดชั้นหนึ่งบรรลุพระอรหัตตผลปรินิพพาน
โดยต้องใช้ความเพียรมาก (องฺ.ติก.อ. 2/88/243)
3 อุทธังโสตอกนิฏฐคามี หมายถึงพระอนาคามีผู้มีกระแสสูงขึ้นไปจนถึงชั้นอกนิฏฐภพคือเกิดในสุทธาวาส
ชั้นใดชั้นหนึ่งแล้วก็เกิดเลื่อนต่อไปจนถึงชั้นอกนิฏฐภพแล้วจึงปรินิพพานในชั้นอกนิฏฐภพนั้น (องฺ.ติก.อ.
2/88/242)
4 โสดาบัน หมายถึงผู้เข้าถึงกระแสคืออริยมรรค (องฺ.ทสก.อ. 3/63-64/353)
