พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย นวกนิบาต [2.ทุติยปัณณาสก์] 2.สติปัฏฐานวรรค 1.สิกขาทุพพัลยสูตร
2. สติปัฏฐานวรรค
หมวดว่าด้วยสติปัฏฐาน
1. สิกขาทุพพัลยสูตร
ว่าด้วยเหตุท้อแท้ในสิกขา1
[63] ภิกษุทั้งหลาย เหตุท้อแท้ในสิกขา 5 ประการนี้
เหตุท้อแท้ในสิกขา 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. การฆ่าสัตว์ 2. การลักทรัพย์
3. การประพฤติผิดในกาม 4. การพูดเท็จ
5. การเสพของมึนเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นเหตุแห่งความประมาท
ภิกษุทั้งหลาย เหตุท้อแท้ในสิกขา 5 ประการนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเจริญสติปัฏฐาน 4 ประการ เพื่อละเหตุท้อแท้ในสิกขา
5 ประการนี้
สติปัฏฐาน 4 ประการ อะไรบ้าง คือ
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
1. พิจารณาเห็นกายในกาย มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัด
อภิชฌาและโทมนัสในโลกได้
เชิงอรรถ :
1 คำว่า เหตุท้อแท้ในสิกขา แยกอธิบายได้ดังนี้ คือ (1) เหตุท้อแท้ หมายถึงเหตุให้เบื่อหน่ายในการ
ประพฤติพรหมจรรย์ ได้แก่ การล่วงละเมิดศีล 5 (2) สิกขา หมายถึงสิกขา 3 ประการ คือ อธิสีลสิกขา
อธิจิตตสิกขา และอธิปัญญาสิกขา และในสิกขา 3 นั้น ในที่นี้ท่านประสงค์เอาอธิสีลสิกขา (เทียบ วิ.มหา.
(แปล) 1/45-54/33-42)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย นวกนิบาต [2.ทุติยปัณณาสก์] 2.สติปัฏฐานวรรค 2.นีวรณสูตร
2. พิจารณาเห็นเวทนาในเวทนา ฯลฯ
3. พิจารณาเห็นจิตในจิต ฯลฯ
4. พิจารณาเห็นธรรมในธรรม มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัด
อภิชฌาและโทมนัสในโลกได้
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเจริญสติปัฏฐาน 4 ประการนี้ เพื่อละเหตุท้อแท้ใน
สิกขา 5 ประการนี้แล
สิกขาทุพพัลยสูตรที่ 1 จบ
2. นีวรณสูตร
ว่าด้วยนิวรณ์
[64] ภิกษุทั้งหลาย นิวรณ์ (ธรรมที่กั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี) 5 ประการนี้
นิวรณ์ 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. กามฉันทนิวรณ์ (นิวรณ์คือความพอใจในกาม)
2. พยาปาทนิวรณ์ (นิวรณ์คือความคิดร้าย)
3. ถีนมิทธนิวรณ์ (นิวรณ์คือความหดหู่และเซื่องซึม)
4. อุทธัจจกุกกุจจนิวรณ์ (นิวรณ์คือความฟุ้งซ่านและร้อนใจ)
5. วิจิกิจฉานิวรณ์ (นิวรณ์คือความลังเลสงสัย)
ภิกษุทั้งหลาย นิวรณ์ 5 ประการนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเจริญสติปัฏฐาน 4 ประการ เพื่อละนิวรณ์ 5 ประการนี้แล
สติปัฏฐาน 4 ประการ อะไรบ้าง คือ
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
1. พิจารณาเห็นกายในกาย มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัด
อภิชฌาและโทมนัสในโลกได้
