พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต [1.ปฐมปัณณาสก์] 4.ทานวรรค 1.ปฐมทานสูตร
4. ทานวรรค
หมวดว่าด้วยทาน
1. ปฐมทานสูตร1
ว่าด้วยทาน สูตรที่ 1
[31] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ทาน 8 ประการนี้
ทาน 8 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. บุคคลบางคนให้ทานเพราะประสบเข้า2
2. บุคคลบางคนให้ทานเพราะความกลัว3
3. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า เขาได้ให้แก่เราแล้ว
4. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า เขาจักให้แก่เรา
5. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า การให้ทานเป็นการดี
6. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า เราหุงหากินเองได้ ชนเหล่านี้หุง
หากินเองไม่ได้ การที่เราหุงหากินเองได้จะไม่ให้ทานแก่ชนเหล่านี้ผู้
หุงหากินเองไม่ได้ ไม่ควร
7. บุคคลบางคนให้ทานด้วยคิดว่า เมื่อเราให้ทานนี้ กิตติศัพท์อันงาม
ย่อมขจรไป
8. บุคคลบางคนให้ทานเพื่อเป็นเครื่องประดับจิตและปรุงแต่งจิต4
ภิกษุทั้งหลาย ทาน 8 ประการนี้แล
ปฐมทานสูตรที่ 1 จบ
เชิงอรรถ :
1 ดู ที.ปา.11/336/227
2 ให้ทานเพราะประสบเข้า หมายถึงเมื่อพบว่ามาหาก็ให้ทานได้ หรือให้รอสักครู่ก็ให้ทานได้ ไม่ให้ลำบากใจ
(องฺ.อฏฺฐก.อ.3/31/253)
3 ให้ทานเพราะกลัว ในที่นี้หมายถึงให้ทานเพราะกลัวถูกตำหนิติเตียน หรือกลัวอบายภูมิ (องฺ.อฏฺฐก.อ.
3/31/253)
4 ให้ทานเพื่อเป็นเครื่องประดับจิตและปรุงแต่งจิต ในที่นี้หมายถึงให้ทานเพื่อประดับจิตในการเจริญ
สมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐาน เพราะว่าทานย่อมทำจิตให้อ่อนโยน เหมาะแก่การเจริญกัมมัฏฐาน
ทั้งสอง (องฺ.อฏฺฐก.อ.3/31/253)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต [1.ปฐมปัณณาสก์] 4.ทานวรรค 3.ทานวัตถุสูตร
2. ทุติยทานสูตร
ว่าด้วยทาน สูตรที่ 2
[32] ธรรมเหล่านี้ คือ ศรัทธา หิริ ทานที่เป็นกุศล
อันสัตบุรุษดำเนินตามแล้ว
สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวว่าธรรม 3 ประการนี้แล
เป็นทางไปสู่เทวโลก
เพราะด้วยธรรม 3 ประการนี้แล บุคคลจึงไปสู่เทวโลกได้1
ทุติยทานสูตรที่ 2 จบ
3. ทานวัตถุสูตร
ว่าด้วยทานวัตถุ
[33] ภิกษุทั้งหลาย ทานวัตถุ2 8 ประการนี้
ทานวัตถุ 8 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. บุคคลบางคนให้ทานเพราะความชอบ
2. บุคคลบางคนให้ทานเพราะความชัง
3. บุคคลบางคนให้ทานเพราะความหลง
4. บุคคลบางคนให้ทานเพราะความกลัว
5. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า พ่อและปู่เคยให้ทาน เคยทำทาน
เราไม่ควรให้วงศ์ตระกูลเก่าแก่เสื่อมหายไป
6. บุคคลบางคนให้ทานเพราะคิดว่า เราให้ทานนี้แล้ว หลังจากตายแล้ว
จักไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์
เชิงอรรถ :
1 ดู. อภิ.ก.37/480/289
2 ทานวัตถุ หมายถึงเหตุแห่งการให้ทาน (องฺ.อฏฺฐก.อ. 3/33/254)
