พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต [1. ปฐมปัณณาสก์]
4. สุมนวรรค 1. สุมนสูตร

4. สุมนวรรค
หมวดว่าด้วยสุมนาราชกุมารี1

1. สุมนสูตร
ว่าด้วยสุมนาราชกุมารี

[31] สมัยหนึ่ง ฯลฯ อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตกรุงสาวัตถี
ครั้งนั้น สุมนาราชกุมารีมีรถ 500 คัน และกุมารี 500 คนแวดล้อม เข้าไปเฝ้า
พระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่สมควร2 ได้กราบทูล
พระผู้มีพระภาค ดังนี้ว่า
“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานวโรกาส สาวกของพระผู้มีพระภาค 2 คน
มีศรัทธาเสมอกัน มีศีลเสมอกัน มีปัญญาเสมอกัน คนหนึ่งเป็นทายก3 คนหนึ่งไม่ใช่
ทายก คนทั้งสองนั้น หลังจากตายแล้ว ไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์ ท่านทั้งสองผู้เป็น
เทวดานั้น พึงมีความพิเศษ มีเหตุแตกต่างกันหรือไม่”

เชิงอรรถ :
1 สุมนาราชกุมารี เป็นพระราชธิดาของพระเจ้ามหาโกศลแห่งแคว้นมคธ เป็นพระราชกนิษฐาของพระเจ้า
ปเสนทิโกศล ที่มีพระนามว่า “สุมนา” เพราะอดีตชาติเคยถวายสักการะด้วยพวงดอกมะลิ(สุมนมาลา)
แด่พระวิปัสสีสัมมาสัมพุทธเจ้า มีกุมารี 500 คน ซึ่งล้วนแล้วแต่ประสูติในวันเดียวกันเป็นบริวาร
มีรถ 500 คันเป็นพาหนะ
ในชมพูทวีป มีกุมารีเพียง 3 นางเท่านั้นที่มีรถเป็นพาหนะถึง 500 คัน คือ จุนทีราชกุมารี
พระธิดาของพระเจ้าพิมพิสาร นางวิสาขา ธิดาของธนญชัยเศรษฐี และสุมนาราชกุมารี (องฺ.ปญฺจก.อ. 3/
31/14-18)
2 ที่สมควร (เอกมนฺตํ) ในที่นี้หมายถึงที่เหมาะสม เว้นโทษ 6 ประการ คือ (1) ไกลเกินไป (2) ใกล้เกินไป
(3) อยู่เหนือลม (4) อยู่สูงเกินไป (5) อยู่ตรงหน้าเกินไป (6) อยู่ข้างหลังเกินไป (องฺ.ทุก.อ. 2/16/15)
3 ทายก ในที่นี้หมายถึงบุคคลผู้แบ่งสิ่งที่ตนได้มาให้แก่ผู้อื่นเสียก่อนแล้วจึงบริโภคเพื่อบำเพ็ญสาราณียธรรม
(องฺ.ปญฺจก.อ.3/31/18)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 22 หน้า :45 }