พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต [3. ตติยปัณณาสก์] 4. ราชวรรค 7. อัปปังสุปติสูตร
เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราเป็นผู้มีศีล ฯลฯ สมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบท
ทั้งหลาย ไฉนเราจะไม่ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เราเป็นพหูสูต ทรงสุตะ สั่งสม
สุตะ ฯลฯ แทงตลอดดีด้วยทิฏฐิ ไฉนเราจะไม่ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เราเป็น
ผู้มีจิตตั้งมั่นดีแล้วในสติปัฏฐาน 4 ไฉนเราจะไม่ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เรา
เป็นผู้ปรารภความเพียรเพื่อละอกุศลธรรม ฯลฯ ไม่ทอดธุระในกุศลธรรมทั้งหลายอยู่
ไฉนเราจะไม่ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เราเป็นผู้มีปัญญา ฯลฯ ให้ถึงความสิ้น
ทุกข์โดยชอบ ไฉนเราจะไม่ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมปรารถนาความ
สิ้นอาสวะ
ทุติยปัตถนาสูตรที่ 6 จบ
7. อัปปังสุปติสูตร
ว่าด้วยคนหลับน้อย ตื่นมาก
[137] ภิกษุทั้งหลาย บุคคล 5 จำพวกนี้ หลับน้อย ตื่นมากในราตรี
บุคคล 5 จำพวกไหนบ้าง คือ
1. สตรีหลับน้อยตื่นมากเพราะประสงค์บุรุษ
2. บุรุษหลับน้อยตื่นมากเพราะประสงค์สตรี
3. โจรหลับน้อยตื่นมากเพราะประสงค์จะลักทรัพย์
4. พระราชาผู้ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจทรงหลับน้อยตื่นมาก
5. ภิกษุผู้มุ่งถึงธรรมที่ปราศจากสังโยชน์1หลับน้อยตื่นมาก
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล 5 จำพวกนี้แล หลับน้อย ตื่นมากในราตรี
อัปปังสุปติสูตรที่ 7 จบ
เชิงอรรถ :
1 ธรรมที่ปราศจากสังโยชน์ หมายถึงนิพพาน (องฺ.ปญฺจก.อ. 3/137/53)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต [3. ตติยปัณณาสก์] 4. ราชวรรค 8. ภัตตาทกสูตร
8. ภัตตาทกสูตร
ว่าด้วยองค์ประกอบของช้างต้นกินจุ
[138] ภิกษุทั้งหลาย ช้างของพระราชาประกอบด้วยองค์ 5 ประการ
เป็นช้างกินจุ ขวางที่ ขี้เรี่ยราด พอถือเป็นเครื่องหมายได้ว่าช้าง นับว่าเป็นช้างต้น
องค์ 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
ช้างของพระราชาในโลกนี้
1. เป็นสัตว์ไม่อดทนต่อรูป
2. เป็นสัตว์ไม่อดทนต่อเสียง
3. เป็นสัตว์ไม่อดทนต่อกลิ่น
4. เป็นสัตว์ไม่อดทนต่อรส
5. เป็นสัตว์ไม่อดทนต่อโผฏฐัพพะ
ภิกษุทั้งหลาย ช้างของพระราชาประกอบด้วยองค์ 5 ประการนี้แล เป็นช้าง
กินจุ ขวางที่ ขี้เรี่ยราด พอถือเป็นเครื่องหมายได้ว่าช้าง นับว่าเป็นช้างต้น
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม 5 ประการ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน เป็นผู้
ฉันจุ ขวางที่ ย่ำยีเตียงตั่ง1 พอถือเป็นเครื่องหมายได้ว่าภิกษุ นับว่าเป็นภิกษุ
ธรรม 5 ประการ อะไรบ้าง คือ
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้ไม่อดทนต่อรูป
2. เป็นผู้ไม่อดทนต่อเสียง
3. เป็นผู้ไม่อดทนต่อกลิ่น
4. เป็นผู้ไม่อดทนต่อรส
5. เป็นผู้ไม่อดทนต่อโผฏฐัพพะ
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล เป็นผู้ฉันจุ ขวางที่
ย่ำยีเตียงตั่ง พอถือเป็นเครื่องหมายได้ว่าภิกษุ นับว่าเป็นภิกษุ
ภัตตาทกสูตรที่ 8 จบ
เชิงอรรถ :
1 ย่ำยีเตียงตั่ง ในที่นี้หมายถึงนั่งมาก นอนมาก (องฺ.ปญฺจก.อ. 3/138/53)
