พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [5.ปัฐจมปัณณาสก์]
6.อภิญญาวรรค 1.อภิญญาสูตร
6. อภิญญาวรรค
หมวดว่าด้วยธรรมที่รู้ยิ่ง
1. อภิญญาสูตร
ว่าด้วยธรรมที่รู้ยิ่ง
[254] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ธรรม 4 ประการนี้
ธรรม 4 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรกำหนดรู้ก็มี
2. ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรละก็มี
3. ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรให้เจริญก็มี
4. ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรทำให้แจ้งก็มี
ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรกำหนดรู้ เป็นอย่างไร
คือ อุปาทานขันธ์ 5 นี้เรียกว่า ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรกำหนดรู้
ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรละ เป็นอย่างไร
คือ อวิชชาและภวตัณหา นี้เรียกว่า ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรละ
ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรให้เจริญ เป็นอย่างไร
คือ สมถะและวิปัสสนา1 นี้เรียกว่า ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรให้เจริญ
ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรทำให้แจ้ง เป็นอย่างไร
คือ วิชชาและวิมุตติ นี้เรียกว่า ธรรมที่บุคคลรู้ยิ่งแล้วควรทำให้แจ้ง
ภิกษุทั้งหลาย ธรรม 4 ประการนี้แล
อภิญญาสูตรที่ 4 จบ
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [5.ปัฐจมปัณณาสก์]
6.อภิญญาวรรค 2. ปริเยสนาสูตร
2. ปริเยสนาสูตร
ว่าด้วยการแสวงหา
[255] ภิกษุทั้งหลาย อนริยปริเยสนา1 4 ประการนี้
อนริยปริเยสนา 4 ประการ อะไรบ้าง คือ
บุคคลบางคนในโลกนี้
1. ตนเองเป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดาย่อมแสวงหาแต่สิ่งที่มีความ
แก่เป็นธรรมดา
2. ตนเองเป็นผู้มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาย่อมแสวงหาแต่สิ่งที่มีความ
เจ็บไข้เป็นธรรมดา
3. ตนเองเป็นผู้มีความตายเป็นธรรมดาย่อมแสวงหาแต่สิ่งที่มีความ
ตายเป็นธรรมดา
4. ตนเองเป็นผู้มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดาย่อมแสวงหาแต่สิ่งที่มี
ความเศร้าหมองเป็นธรรมดา
ภิกษุทั้งหลาย อนริยปริเยสนา 4 ประการนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย อริยปริเยสนา 4 ประการนี้
อริยปริเยสนา 4 ประการ อะไรบ้าง คือ
บุคคลบางคนในโลกนี้
1. ตนเองเป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีความแก่เป็น
ธรรมดาแล้วย่อมแสวงหานิพพานอันไม่มีความแก่ซึ่งเป็นแดนเกษม
จากโยคะที่ยอดเยี่ยม
2. ตนเองเป็นผู้มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีความเจ็บไข้
เป็นธรรมดาแล้วย่อมแสวงหานิพพานอันไม่มีความเจ็บไข้ซึ่งเป็น
แดนเกษมจากโยคะที่ยอดเยี่ยม
