เมนู

8. ปาฏลิคามิยวคฺโค

1. ปฐมนิพฺพานปฏิสํยุตฺตสุตฺตวณฺณนา

[71] ปาฏลิคามิยวคฺคสฺส ปฐเม นิพฺพานปฏิสํยุตฺตายาติ อมตธาตุสนฺนิสฺสิตาย อสงฺขตธาตุยา ปเวทนวเสน ปวตฺตายฯ ธมฺมิยา กถายาติ ธมฺมเทสนายฯ สนฺทสฺเสตีติ สภาวสรสลกฺขณโต นิพฺพานํ ทสฺเสติฯ สมาทเปตีติ ตเมว อตฺถํ เต ภิกฺขู คณฺหาเปติฯ สมุตฺเตเชตีติ ตทตฺถคหเณ อุสฺสาหํ ชเนนฺโต เตเชติ โชเตติฯ สมฺปหํเสตีติ นิพฺพานคุเณหิ สมฺมเทว สพฺพปฺปกาเรหิ โตเสติฯ

อถ วา สนฺทสฺเสตีติ ‘‘โส สพฺพสงฺขารสมโถ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺคา ตณฺหกฺขโย วิราโค นิโรโธ’’ติอาทินา (ม. นิ. 1.281; 2.337; มหาว. 8) นเยเนว สพฺพถา เตน เตน ปริยาเยน เตสํ เตสํ อชฺฌาสยานุรูปํ สมฺมา ทสฺเสติฯ สมาทเปตีติ ‘‘อิมินา อริยมคฺเคน ตํ อธิคนฺตพฺพ’’นฺติ อธิคมปฏิปทาย สทฺธิํ ตตฺถ ภิกฺขู นินฺนโปณปพฺภาเร กโรนฺโต สมฺมา อาทเปติ คณฺหาเปติฯ สมุตฺเตเชตีติ เอตํ ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวนฺติ ‘‘มา สมฺมาปฏิปตฺติยํ ปมาทํ อนฺตราโวสานํ อาปชฺชถ, อุปนิสฺสยสมฺปนฺนสฺส วีริยวโต นยิทํ ทุกฺกรํ, ตสฺมา สีลวิสุทฺธิอาทิวิสุทฺธิปฏิปทาย อุฏฺฐหถ ฆฏยถ วายเมยฺยาถา’’ติ นิพฺพานาธิคมาย อุสฺสาเหติ, ตตฺถ วา จิตฺตํ โวทเปติฯ สมฺปหํเสตีติ ‘‘มทนิมฺมทโน ปิปาสวินโย อาลยสมุคฺฆาโต’’ติ (อ. นิ. 4.34; อิติวุ. 90), ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโยติ (สํ. นิ. 4.367; อิติวุ. 44), อสงฺขตนฺติ (สํ. นิ. 4.367), อมตญฺจ สนฺตนฺติอาทินา จ อเนกปริยาเยน (สํ. นิ. 4.409) นิพฺพานานิสํสปฺปกาสเนน เตสํ ภิกฺขูนํ จิตฺตํ โตเสนฺโต หาเสนฺโต สมฺปหํเสติ สมสฺสาเสติฯ

เตธาติ เต อิธฯ อฏฺฐิํ กตฺวาติ ‘‘อตฺถิ กิญฺจิ อยํ โน อตฺโถ อธิคนฺตพฺโพ’’ติ เอวํ สลฺลกฺเขตฺวา ตาย เทสนาย อตฺถิกา หุตฺวาฯ