‘‘น ชาติ เมตี’’ติปิ ปฐนฺติ, โส เอวตฺโถฯ อิติ ภควา อายสฺมโต สุภูติสฺส อรหตฺตผลสมาปตฺติวิหารํ อนุปาทิเสสนิพฺพานญฺจ อารพฺภ ปีติเวควิสฺสฏฺฐํ อุทานํ อุทาเนสิฯ

สตฺตมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. คณิกาสุตฺตวณฺณนา

[58] อฏฺฐเม ทฺเว ปูคาติ ทฺเว คณาฯ อญฺญตริสฺสา คณิกายาติ อญฺญตราย นครโสภินิยาฯ สารตฺตาติ สุฏฺฐุ รตฺตาฯ ปฏิพทฺธจิตฺตาติ กิเลสวเสน พทฺธจิตฺตาฯ ราชคเห กิร เอกสฺมิํ ฉณทิวเส พหู ธุตฺตปุริสา คณพนฺธเนน วิจรนฺตา เอกเมกสฺส เอกเมกํ เวสิํ อาเนตฺวา อุยฺยานํ ปวิสิตฺวา ฉณกีฬํ กีฬิํสุฯ ตโต ปรมฺปิ ทฺเว ตโย ฉณทิวเส ตํ ตํเยว เวสิํ อาเนตฺวา ฉณกีฬํ กีฬิํสุฯ อถาปรสฺมิํ ฉณทิวเส อญฺเญปิ ธุตฺตา ตเถว ฉณกีฬํ กีฬิตุกามา เวสิโย อาเนนฺตา ปุริมธุตฺเตหิ ปุพฺเพ อานีตํ เอกํ เวสิํ อาเนนฺติฯ อิตเร ตํ ทิสฺวา ‘‘อยํ อมฺหากํ ปริคฺคโห’’ติ อาหํสุฯ เตปิ ตเถว อาหํสุฯ ‘‘เอวํ อมฺหากํ ปริคฺคโห, อมฺหากํ ปริคฺคโห’’ติ กลหํ วฑฺเฒตฺวา ปาณิปฺปหาราทีนิ อกํสุฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘เตน โข ปน สมเยน ราชคเห ทฺเว ปูคา’’ติอาทิฯ ตตฺถ อุปกฺกมนฺตีติ ปหรนฺติฯ มรณมฺปิ นิคจฺฉนฺตีติ พลวูปกฺกเมหิ มรณํ อุปคจฺฉนฺติ, อิตเรปิ มรณมตฺตํ มรณปฺปมาณทุกฺขํ ปาปุณนฺติฯ

เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ กาเมสุ เคธํ วิวาทมูลํ สพฺพานตฺถมูลนฺติ สพฺพาการโต วิทิตฺวาฯ อิมํ อุทานนฺติ อนฺตทฺวเย จ มชฺฌิมาย ปฏิปตฺติยา อาทีนวานิสํสวิภาวนํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิฯ

ตตฺถ ยญฺจ ปตฺตนฺติ ยํ รูปาทิปญฺจกามคุณชาตํ ปตฺตํ ‘‘นตฺถิ กาเมสุ โทโส’’ติ ทิฏฺฐิํ ปุรกฺขตฺวา วา อปุรกฺขตฺวา วา เอตรหิ ลทฺธํ อนุภุยฺยมานํฯ ยญฺจ ปตฺตพฺพนฺติ ยญฺจ กามคุณชาตเมว ‘‘ภุญฺชิตพฺพา กามา, ปริภุญฺชิตพฺพา กามา, อาเสวิตพฺพา กามา, ปฏิเสวิตพฺพา กามา, โย กาเม ปริภุญฺชติ, โส โลกํ วฑฺเฒติ, โย โลกํ วฑฺเฒติ, โส พหุํ ปุญฺญํ ปสวตี’’ติ ทิฏฺฐิํ อุปนิสฺสาย ตํ อนิสฺสชฺชิตฺวา กเตน กมฺมุนา อนาคเต ปตฺตพฺพํ อนุภวิตพฺพญฺจฯ