เมนู

ตสฺสายํ สงฺเขปตฺโถ – ยถา จกฺขุมา ปุริโส ปรกฺกเม กายิกวีริเย วิชฺชมาเน สรีเร วหนฺเต วิสมานิ ปปาตาทิฏฺฐานานิ จณฺฑภาเวน วา วิสมานิ หตฺถิอสฺสอหิกุกฺกุรโครูปาทีนิ ปริวชฺชเย, เอวํ ชีวโลกสฺมิํ อิมสฺมิํ สตฺตโลเก ปณฺฑิโต สปฺปญฺโญ ปุริโส ตาย สปฺปญฺญตาย อตฺตโน หิตํ ชานนฺโต ปาปานิ ลามกานิ ทุจฺจริตานิ ปริวชฺเชยฺยฯ เอวญฺหิ ยถายํ สุปฺปพุทฺโธ ตครสิขิมฺหิ ปจฺเจกพุทฺเธ ปาปํ อปริวชฺเชตฺวา มหนฺตํ อนยพฺยสนํ อาปชฺชิ, เอวํ อาปชฺเชยฺยาติ อธิปฺปาโยฯ ยถา วา สุปฺปพุทฺโธ กุฏฺฐี มม ธมฺมเทสนํ อาคมฺม อิทานิ สํเวคปฺปตฺโต ปาปานิ ปริวชฺเชนฺโต อุฬารํ วิเสสํ อธิคญฺฉิ, เอวํ อญฺโญปิ อุฬารํ วิเสสาธิคมํ อิจฺฉนฺโต ปาปานิ ปริวชฺเชยฺยาติ อธิปฺปาโยฯ

ตติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. กุมารกสุตฺตวณฺณนา

[44] จตุตฺเถ กุมารกาติ ตรุณปุคฺคลาฯ เย สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถํ ชานนฺติ, เต อิธ กุมารกาติ อธิปฺเปตาฯ อิเม หิ สตฺตา ชาตทิวสโต ปฏฺฐาย ยาว ปญฺจทสวสฺสกา, ตาว ‘‘กุมารกา, พาลา’’ติ จ วุจฺจนฺติ, ตโต ปรํ วีสติวสฺสานิ ‘‘ยุวาโน’’ติฯ มจฺฉเก พาเธนฺตีติ มคฺคสมีเป เอกสฺมิํ ตฬาเก นิทาฆกาเล อุทเก ปริกฺขีเณ นินฺนฏฺฐาเน ฐิตํ อุทกํ อุสฺสิญฺจิตฺวา ขุทฺทกมจฺเฉ คณฺหนฺติ เจว หนนฺติ จ ‘‘ปจิตฺวา ขาทิสฺสามา’’ติฯ เตนุปสงฺกมีติ มคฺคโต โถกํ ตฬากํ อติกฺกมิตฺวา ฐิโต, ตสฺมา ‘‘อุปสงฺกมี’’ติ วทติฯ กสฺมา ปน อุปสงฺกมิ? เต กุมารเก อตฺตนิ วิสฺสาสํ ชเนตุํ อุปสงฺกมิฯ ภายถ โวติ เอตฺถ โวติ นิปาตมตฺตํฯ ทุกฺขสฺสาติ นิสฺสกฺเก สามิวจนํ, ทุกฺขสฺมาติ อตฺโถฯ อปฺปิยํ โว ทุกฺขนฺติ ‘‘กิํ ตุมฺหากํ สรีเร อุปฺปชฺชนกทุกฺขํ อปฺปิยํ อนิฏฺฐ’’นฺติ ปุจฺฉติฯ

เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ อิเม สตฺตา อตฺตโน ทุกฺขํ อนิจฺฉนฺตา เอว หุตฺวา ทุกฺขเหตุํ ปฏิปชฺชนฺตา อตฺตโน ตํ อิจฺฉนฺตา เอว นาม โหนฺตีติ เอตมตฺถํ สพฺพาการโต วิทิตฺวาฯ อิมํ อุทานนฺติ อิมํ ปาปกิริยาย นิเสธนํ อาทีนววิภาวนญฺจ อุทานํ อุทาเนสิฯ