พระสุตตัตนตปิฎก อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต [3. ตติยปัณณาสก์]
3. กุสินารวรรค 7. ปฐมอนุรุทธสูตร
คนพาลมีปัญญาทราม ถูกแมลงวันไต่ตอม
ไม่ได้เพื่อนที่เสมอตน พึงเที่ยวไปในบ้านบ้าง ในป่าบ้าง
ส่วนพวกที่สมบูรณ์ด้วยศีล ยินดีในธรรมที่สงบด้วยปัญญา
เป็นผู้สงบระงับอยู่เป็นสุข แมลงวันย่อมไม่รบกวนเขา
กฏุวิยสูตรที่ 6 จบ
7. ปฐมอนุรุทธสูตร
ว่าด้วยพระอนุรุทธ สูตรที่ 1
[130] ครั้งนั้น ท่านพระอนุรุทธะเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ
ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่สมควร ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า ข้าแต่พระ
องค์ผู้เจริญ ขอประทานวโรกาส ด้วยตาทิพย์อันบริสุทธิ์เหนือมนุษย์ ข้าพระองค์
เห็นแต่มาตุคาม(สตรี) โดยมากหลังจากตายแล้วจะไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต
นรก มาตุคามประกอบด้วยธรรมเท่าไรหนอ หลังจากตายแล้วจะไปเกิดในอบาย ทุคติ
วินิบาต นรก
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อนุรุทธะ มาตุคามประกอบด้วยธรรม 3 ประการ
หลังจากตายแล้วจะไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ธรรม 3 ประการ อะไรบ้าง คือ
มาตุคามในโลกนี้
1. ในเวลาเช้า ถูกมลทินคือความตระหนี่กลุ้มรุมจิตอยู่ครองเรือน
2. ในเวลาเที่ยง ถูกความริษยากลุ้มรุมจิตอยู่ครองเรือน
3. ในเวลาเย็น ถูกกามราคะกลุ้มรุมจิตอยู่ครองเรือน
อนุรุทธะ มาตุคามประกอบด้วยธรรม 3 ประการนี้แลหลังจากตายแล้วจะ
ไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
ปฐมอนุรุทธสูตรที่ 7 จบ
พระสุตตัตนตปิฎก อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต [3. ตติยปัณณาสก์]
3. กุสินารวรรค 8. ทุติยอนุรุทธสูตร
8. ทุติยอนุรุทธสูตร
ว่าด้วยพระอนุรุทธ สูตรที่ 2
[131] ครั้งนั้น พระอนุรุทธะเข้าไปหาท่านพระสารีบุตรถึงที่อยู่ได้สนทนา
ปราศรัยกับท่านพระสารีบุตรพอเป็นที่บันเทิงใจพอเป็นที่ระลึกถึงกันแล้วนั่ง ณ ที่สมควร
ได้ถามท่านพระสารีบุตรว่า ท่านสารีบุตร ขอโอกาส ผมตรวจดูทั่วโลก 1,000
โลกด้วยตาทิพย์อันบริสุทธิ์เหนือมนุษย์ ก็ผมเองบำเพ็ญเพียรไม่ย่อหย่อน ตั้งสติ
ไม่หลงลืม กายก็สงบระงับ ไม่ระส่ำระสาย จิตตั้งมั่น มีอารมณ์เป็นหนึ่ง แต่เพราะ
เหตุไรเล่า จิตของผมจึงยังไม่พ้นจากอาสวะเพราะไม่ถือมั่น
ท่านพระสารีบุตรตอบว่า ท่านอนุรุทธะ การที่ท่านคิดเห็นอย่างนี้ว่า เรา
ตรวจดูโลก 1,000 โลกด้วยตาทิพย์อันบริสุทธิ์เหนือมนุษย์ นี้เป็นเพราะมานะ
ของท่านเอง การที่ท่านคิดเห็นอย่างนี้ว่า ก็เราบำเพ็ญเพียรไม่ย่อหย่อน ตั้งสติไม่
หลงลืม กายก็สงบระงับ ไม่ระสำระสาย จิตตั้งมั่น มีอารมณ์เป็นหนึ่ง นี้เป็นเพราะ
ความฟุ้งซ่านของท่านเอง การที่ท่านคิดเห็นอย่างนี้ว่า เพราะเหตุไรเล่า จิตของเรา
จึงยังไม่พ้นจากอาสวะ เพราะไม่ถือมั่น นี้เป็นเพราะความรำคาญของท่านเอง ท่าน
อนุรุทธะ เอาเถอะ ท่านจงละธรรม 3 ประการนี้ ไม่มนสิการถึงธรรม 3 ประการนี้
แล้วน้อมจิตไปในอมตธาตุ1
ครั้นต่อมา ท่านพระอนุรุทธะละธรรม 3 ประการนี้ ไม่มนสิการถึงธรรม 3
ประการนี้ น้อมจิตไปในอมตธาตุ หลีกออกไปอยู่คนเดียว ไม่ประมาท2 มีความเพียร
อุทิศกายและใจอยู่ ไม่นานนักได้ทำให้แจ้งที่สุดซึ่งประโยชน์ยอดเยี่ยม3อันเป็นที่สุด
แห่งพรหมจรรย์ ที่กุลบุตรออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิตโดยชอบต้องการด้วยปัญญา
อันยิ่งเองเข้าถึงอยู่ในปัจจุบัน รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว อยู่จบพรหมจรรย์แล้ว ทำ
กิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ไม่มีกิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้อีกต่อไป ท่านพระอนุรุทธะ
ได้เป็นพระอรหันต์องค์หนึ่งในบรรดาพระอรหันต์ทั้งหลาย
ทุติยอนุรุทธสูตรที่ 8 จบ
