พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค [10. อัพยากตสังยุต] 2. อนุราธสูตร
เธอพิจารณาเห็นว่า ตถาคตมีในเวทนา หรือ
ไม่ใช่อย่างนั้น พระพุทธเจ้าข้า
เธอพิจารณาเห็นว่า ตถาคตมีนอกจากเวทนา หรือ ฯลฯ ตถาคตมีใน
สัญญา หรือ ฯลฯ ตถาคตมีนอกจากสัญญา หรือ ฯลฯ ตถาคตมีในสังขาร หรือ
ฯลฯ ตถาคตมีนอกจากสังขาร หรือ ฯลฯ เธอพิจารณาเห็นว่า ตถาคตมีใน
วิญญาณ หรือ
ไม่ใช่อย่างนั้น พระพุทธเจ้าข้า
เธอพิจารณาเห็นว่า ตถาคตมีนอกจากวิญญาณ หรือ
ไม่ใช่อย่างนั้น พระพุทธเจ้าข้า
อนุราธะ เธอเข้าใจความข้อนั้นว่าอย่างไร เธอพิจารณาเห็นรูป เวทนา
สัญญา สังขาร วิญญาณว่า เป็นตถาคต หรือ
ไม่ใช่อย่างนั้น พระพุทธเจ้าข้า
อนุราธะ เธอเข้าใจความข้อนั้นว่าอย่างไร เธอพิจารณาเห็นว่า ตถาคตนี้
ไม่มีรูป ไม่มีเวทนา ไม่มีสัญญา ไม่มีสังขาร ไม่มีวิญญาณ หรือ
ไม่ใช่อย่างนั้น พระพุทธเจ้าข้า
อนุราธะ แท้จริง เธอจะค้นหาตถาคตโดยจริงโดยแท้ในขันธ์ 5 นี้ในปัจจุบัน
ไม่ได้เลย ควรหรือที่เธอจะตอบว่า ผู้มีอายุทั้งหลาย พระตถาคตเป็นอุดมบุรุษ
เป็นบรมบุรุษ ทรงบรรลุธรรมที่ควรบรรลุอย่างยอดเยี่ยม เมื่อจะทรงบัญญัติข้อนั้น
ย่อมทรงบัญญัติเว้นจากฐานะ 4 ประการนี้ คือ
1. หลังจากตายแล้ว ตถาคตเกิดอีก ฯลฯ
4. หลังจากตายแล้ว ตถาคตจะว่าเกิดอีกก็มิใช่ จะว่าไม่เกิดอีกก็มิใช่หรือ
ข้อนั้นไม่ควรเลย พระพุทธเจ้าข้า
ดีละ ดีละ อนุราธะ ทั้งในกาลก่อนและในบัดนี้ เราย่อมบัญญัติทุกข์และ
ความดับทุกข์เท่านั้น
อนุราธสูตรที่ 2 จบ
