พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค [1.ขันธสังยุต]
มัชฌิมปัณณาสก์ 3. ขัชชนียวรรค 4. อรหันตสูตร

เมื่อเบื่อหน่ายย่อมคลายกำหนัด เพราะคลายกำหนัดจิตย่อมหลุดพ้น เมื่อจิตหลุด
พ้นแล้ว ก็รู้ว่า ‘หลุดพ้นแล้ว’ รู้ชัดว่า ‘ชาติสิ้นแล้ว อยู่จบพรหมจรรย์แล้ว
ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ไม่มีกิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้อีกต่อไป’
ภิกษุทั้งหลาย พระอรหันต์ทั้งหลายเป็นผู้เลิศ ประเสริฐที่สุดในโลกกว่าสัตว์
ในสัตตาวาสและภวัคคภพ”
พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดาได้ตรัสเวยยากรณภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัสคาถา-
ประพันธ์ต่อไปอีกว่า
“พระอรหันต์ทั้งหลายมีความสุข1หนอ
เพราะท่านไม่มีตัณหา ตัดอัสมิมานะได้เด็ดขาด
ทำลายข่ายคือโมหะได้แล้ว
พระอรหันต์เหล่านั้นถึงความไม่หวั่นไหว2
มีจิตไม่ขุ่นมัว ไม่แปดเปื้อนในโลก
เป็นผู้ประเสริฐ ไม่มีอาสวะ เป็นสัตบุรุษ
เป็นพุทธบุตร พุทธโอรส กำหนดรู้ขันธ์ 5
มีสัทธรรม 7 ประการเป็นโคจร3 ควรสรรเสริญ
ท่านเป็นวีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ 7 ประการ4
สำเหนียกแล้วในไตรสิกขา

เชิงอรรถ :
1 มีความสุข หมายถึงมีความสุขด้วยสุขในฌาน มรรค และผล (สํ.ข.อ. 2/76/309)
2 ความไม่หวั่นไหว หมายถึงพระอรหัตตผลซึ่งเป็นเหตุละตัณหาคือความหวั่นไหวได้เด็ดขาด (สํ.ข.อ.
2/76/309)
3 มีสัทธรรม 7 ประการเป็นโคจร หมายถึงมีสัทธรรม 7 ประการเป็นอารมณ์ สัทธรรม 7 ประการนั้น
ได้แก่ (1) สัทธา ความเชื่อ (2) หิริ ความละอาย (3) โอตตัปปะ ความเกรงกลัวบาป (4) พาหุสัจจะ
ความเป็นผู้มีสุตะมาก (5) อารัทธวิริยตา ความปรารภความเพียร (6) อุปัฏฐิตัสสติตา ความมีสติมั่นคง
(7) ปัญญา ความรอบรู้ (สํ.ข.อ. 2/76/309)
4 รัตนะ 7 ประการ หมายถึงโพชฌงค์ 7 ประการ คือ (1) สติ ความระลึกได้ (2) ธัมมวิจยะ
ความเฟ้นธรรม (3) วิริยะ ความเพียร (4) ปีติ ความอิ่มใจ (5) ปัสสัทธิ ความสงบกายสงบใจ
(6) สมาธิ ความมีจิตตั้งมั่น (7) อุเบกขา ความมีใจเป็นกลาง (สํ.ข.อ. 2/76/310)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 17 หน้า :116 }