พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค [1. นิทานสังยุต]
4. กฬารขัตติยวรรค 3. ญาณวัตถุสูตร
19. ความรู้ในความดับแห่งตัณหา
20. ความรู้ในปฏิปทาที่ให้ถึงความดับแห่งตัณหา
21. ความรู้ในเวทนา
22. ความรู้ในความเกิดแห่งเวทนา
23. ความรู้ในความดับแห่งเวทนา
24. ความรู้ในปฏิปทาที่ให้ถึงความดับแห่งเวทนา
25. ความรู้ในผัสสะ ... (26-28)
29. ความรู้ในสฬายตนะ ... (30-32)
33. ความรู้ในนามรูป ... (34-36)
37. ความรู้ในวิญญาณ ... (38-40)
41. ความรู้ในสังขารทั้งหลาย
42. ความรู้ในความเกิดแห่งสังขาร
43. ความรู้ในความดับแห่งสังขาร
44. ความรู้ในปฏิปทาที่ให้ถึงความดับแห่งสังขาร
เหล่านี้เรียกว่า ญาณวัตถุ 44
ชราและมรณะ เป็นอย่างไร
คือ ความแก่ ความคร่ำคร่า ความมีฟันหลุด ความมีผมหงอก ความมีหนัง
เหี่ยวย่น ความเสื่อมอายุ ความแก่หง่อมแห่งอินทรีย์ในหมู่สัตว์นั้น ๆ ของเหล่า
สัตว์นั้น ๆ นี้เรียกว่า ชรา
ความจุติ ความเคลื่อนไป ความทำลายไป ความหายไป ความตายกล่าวคือ
มฤตยู การทำกาละ ความแตกแห่งขันธ์ ความทอดทิ้งร่างกาย ความขาดแห่ง
ชีวิตินทรีย์ของเหล่าสัตว์นั้น ๆ จากหมู่สัตว์นั้น ๆ นี้เรียกว่า มรณะ
ชราและมรณะ ดังพรรณนามาฉะนี้ นี้เรียกว่า ชราและมรณะ
เพราะชาติเกิด ชราและมรณะจึงเกิด เพราะชาติดับ ชราและมรณะจึงดับ
