พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ [1. เทวทหวรรค] 9. มหาปุณณมสูตร
มูลเหตุแห่งอุปาทานขันธ์ 5 ประการ
ภิกษุนั้นชื่นชมยินดีพระภาษิตของพระผู้มีพระภาคว่า สาธุ พระพุทธเจ้าข้า
แล้วได้ทูลถามปัญหายิ่งขึ้นไปว่า อุปาทานขันธ์ 5 ประการนี้ มีอะไรเป็นมูลเหตุ
พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า ภิกษุ อุปาทานขันธ์ 5 ประการนี้ มีฉันทะ
เป็นมูลเหตุ1
อุปาทานกับอุปาทานขันธ์ 5 ประการนั้นเป็นอย่างเดียวกัน หรืออุปาทาน
เป็นอย่างอื่นจากอุปาทานขันธ์ 5 ประการ พระพุทธเจ้าข้า
ภิกษุ อุปาทานกับอุปาทานขันธ์ 5 ประการนั้นเป็นอย่างเดียวกันก็มิใช่
ทั้งอุปาทานขันธ์เป็นอย่างอื่นจากอุปาทานขันธ์ 5 ประการก็มิใช่ แต่ฉันทราคะใน
อุปาทานขันธ์ 5 ประการนั้น เป็นตัวอุปาทาน
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ฉันทราคะต่าง ๆ ในอุปาทานขันธ์ 5 ประการ
จะพึงมีได้หรือ
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า มีได้ ภิกษุ แล้วได้ตรัสต่อไปว่า ภิกษุ
บุคคลบางคนในโลกนี้มีความปรารถนาอย่างนี้ว่า ในอนาคต ขอเราพึงมีรูปอย่างนี้
มีเวทนาอย่างนี้ มีสัญญาอย่างนี้ มีสังขารอย่างนี้ มีวิญญาณอย่างนี้
ภิกษุ ฉันทราคะต่าง ๆ ในอุปาทานขันธ์ 5 ประการ พึงมีได้ ด้วยอาการ
อย่างนี้
เหตุที่ชื่อว่าขันธ์
ภิกษุนั้นได้ทูลถามว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ด้วยเหตุเพียงเท่าไรขันธ์จึงชื่อ
ว่าขันธ์