พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ [1. คหปติวรรค] 9. พหุเวทนิยสูตร
9. พหุเวทนิยสูตร
ว่าด้วยเวทนาหลายประเภท
[88] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิก-
เศรษฐี เขตกรุงสาวัตถี ครั้งนั้นแล ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะเข้าไปหาท่านพระอุทายี
ถึงที่อยู่ ไหว้แล้วนั่ง ณ ที่สมควร ได้เรียนถามท่านพระอุทายีว่า ท่านอุทายี
พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้เท่าไร ขอรับ
ท่านพระอุทายีตอบว่า ช่างไม้ พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้ 3 ประการ คือ
(1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา (3) อทุกขมสุขเวทนา พระผู้มีพระภาคตรัส
เวทนาไว้ 3 ประการนี้
เมื่อท่านพระอุทายีกล่าวอย่างนี้แล้ว ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะได้กล่าวกับท่าน
พระอุทายีว่า ท่านอุทายี พระผู้มีพระภาคไม่ได้ตรัสเวทนาไว้ 3 ประการ แต่พระ
ผู้มีพระภาคตรัสไว้ 2 ประการ คือ (1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา
ท่านผู้เจริญ อทุกขมสุขเวทนาพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ในสุขที่สงบประณีต
แม้ครั้งที่ 2 ท่านพระอุทายีก็ได้กล่าวกับช่างไม้ชื่อปัญจกังคะว่า ช่างไม้
พระผู้มีพระภาคไม่ได้ตรัสเวทนาไว้ 2 ประการ แต่พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้
3 ประการ คือ (1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา (3) อทุกขมสุขเวทนา
พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้ 3 ประการนี้
แม้ครั้งที่ 2 ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะก็ได้กล่าวกับท่านพระอุทายีว่า ท่านอุทายี
พระผู้มีพระภาคไม่ได้ตรัสเวทนาไว้ 3 ประการ แต่พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้
2 ประการ คือ (1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา
ท่านผู้เจริญ อทุกขมสุขเวทนาพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ในสุขที่สงบประณีต
แม้ครั้งที่ 3 ท่านพระอุทายีก็ได้กล่าวกับช่างไม้ชื่อปัญจกังคะว่า ช่างไม้
พระผู้มีพระภาคไม่ได้ตรัสเวทนาไว้ 2 ประการ แต่พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้
3 ประการ คือ (1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา (3) อทุกขมสุขเวทนา
พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้ 3 ประการนี้
พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ [1. คหปติวรรค] 9. พหุเวทนิยสูตร
แม้ครั้งที่ 3 ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะก็ได้กล่าวกับท่านพระอุทายีว่า ท่านอุทายี
พระผู้มีพระภาคไม่ได้ตรัสเวทนาไว้ 3 ประการ แต่พระผู้มีพระภาคตรัสเวทนาไว้
เพียง 2 ประการ คือ (1) สุขเวทนา (2) ทุกขเวทนา
ท่านผู้เจริญ อทุกขมสุขเวทนาพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ในสุขที่สงบประณีต
ท่านพระอุทายีไม่สามารถให้ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะยินยอมได้ ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะ
ก็ไม่สามารถให้ท่านพระอุทายียินยอมได้
[89] ท่านพระอานนท์ได้ยินการสนทนาปราศรัยนี้ของท่านพระอุทายีกับ
ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะ จึงเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง
ณ ที่สมควร ได้กราบทูลถึงการสนทนาปราศรัยของท่านพระอุทายีกับช่างไม้ชื่อ
ปัญจกังคะทั้งหมดนั้นแด่พระผู้มีพระภาค เมื่อท่านพระอานนท์กราบทูลอย่างนี้แล้ว
พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกับท่านพระอานนท์ว่า
อานนท์ ช่างไม้ชื่อปัญจกังคะไม่คล้อยตามบรรยาย1ที่มีอยู่ของอุทายี ส่วน
อุทายีก็ไม่คล้อยตามบรรยายที่มีอยู่ของช่างไม้ชื่อปัญจกังคะ
ประเภทแห่งเวทนา
อานนท์ เรากล่าวเวทนา 2 ประการไว้โดยบรรยายก็มี กล่าวเวทนา
3 ประการไว้โดยบรรยายก็มี กล่าวเวทนา 5 ประการไว้โดยบรรยายก็มี กล่าว
เวทนา 6 ประการไว้โดยบรรยายก็มี กล่าวเวทนา 18 ประการไว้โดยบรรยายก็มี
กล่าวเวทนา 36 ประการไว้โดยบรรยายก็มี กล่าวเวทนา 108 ประการไว้โดย
บรรยายก็มี
ธรรมอันเราแสดงไว้แล้วโดยบรรยายอย่างนี้ เมื่อธรรมอันเราแสดงไว้แล้วโดย
บรรยายอย่างนี้ ชนเหล่าใดจักไม่รู้ ไม่สำคัญ ไม่ชื่นชมตามคำที่เรากล่าวเจรจาดีแล้ว
แก่กันและกัน ชนเหล่านั้นพึงหวังได้ว่า จักบาดหมางกัน ทะเลาะกัน วิวาทกัน
ใช้หอกคือปากทิ่มแทงกันอยู่
