พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ [5. จูฬยมกวรรค] 4. จูฬเวทัลลสูตร
4. จูฬเวทัลลสูตร
ว่าด้วยการสนทนาธรรมที่ทำให้เกิดปัญญา สูตรเล็ก
สักกายทิฏฐิ
[460] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเวฬุวัน กลันทกนิวาปสถาน1
เขตกรุงราชคฤห์ ครั้งนั้น อุบาสกชื่อวิสาขะเข้าไปหาภิกษุณีชื่อธัมมทินนาถึงที่อยู่
น้อมไหว้แล้วนั่ง ณ ที่สมควร แล้วได้ถามธัมมทินนาภิกษุณีว่า "แม่เจ้าขอรับ
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า 'สักกายะ สักกายะ' ธรรมอะไรที่พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่า
'สักกายะ"
ธัมมทินนาภิกษุณีตอบว่า "ท่านวิสาขะ อุปาทานขันธ์2 5 ประการ คือ
1. รูปูปาทานขันธ์ (อุปาทานขันธ์คือรูป)
2. เวทนูปาทานขันธ์ (อุปาทานขันธ์คือเวทนา)
3. สัญญูปาทานขันธ์ (อุปาทานขันธ์คือสัญญา)
4. สังขารูปาทานขันธ์ (อุปาทานขันธ์คือสังขาร)
5. วิญญาณูปาทานขันธ์ (อุปาทานขันธ์คือวิญญาณ)
ท่านวิสาขะ อุปาทานขันธ์ 5 ประการนี้ พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่า
'สักกายะ"
วิสาขอุบาสกชื่นชม อนุโมทนาภาษิตของธัมมทินนาภิกษุณีว่า "ดีละ แม่เจ้า"
แล้วได้ถามปัญหาต่อไปว่า "แม่เจ้าขอรับ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า 'สักกายสมุทัย
สักกายสมุทัย' ธรรมอะไรที่พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่า 'สักกายสมุทัย"
"ท่านวิสาขะ ตัณหาอันทำให้เกิดอีก ประกอบด้วยความเพลิดเพลินและความ
กำหนัด มีปกติให้เพลิดเพลินในอารมณ์นั้น ๆ คือ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา
นี้พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่า 'สักกายสมุทัย"
