พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ [3. โอปัมมวรรค] 4. รถวินีตสูตร

เมื่อผมถามท่านว่า 'ท่านประพฤติพรหมจรรย์ในพระผู้มีพระภาคเพื่อกังขา-
วิตรณวิสุทธิหรือ' ท่านก็ตอบผมว่า 'ข้อนี้หามิได้'
... เพื่อมัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิหรือ' ...
... เพื่อปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิหรือ' ...
เมื่อผมถามท่านว่า 'ท่านประพฤติพรหมจรรย์ในพระผู้มีพระภาคเพื่อญาณ-
ทัสสนวิสุทธิหรือ' ท่านก็ตอบผมว่า 'ข้อนี้ หามิได้'
เมื่อเป็นเช่นนี้ ท่านประพฤติพรหมจรรย์ในพระผู้มีพระภาคเพื่ออะไรกันเล่า"
"ท่านผู้มีอายุ ผมประพฤติพรหมจรรย์ในพระผู้มีพระภาคเพื่ออนุปาทา-
ปรินิพพาน1"
"สีลวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"จิตตวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"ทิฏฐิวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"กังขาวิตรณวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"

เชิงอรรถ :
1 อนุปาทาปรินิพพาน หมายถึงปรินิพพานที่หาปัจจัยปรุงแต่งมิได้ แต่ในที่นี้ พระเถระหมายเอาสภาวะ
เป็นที่สุด เป็นเงื่อนปลาย เป็นที่จบการประพฤติพรหมจรรย์ของท่านผู้ถืออปัจจยปรินิพพาน (ม.มู.อ.
2/258/63-64)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 12 หน้า :279 }

พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ [3. โอปัมมวรรค] 4. รถวินีตสูตร

"ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"ญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
"ข้อนี้ หามิได้"
"ธรรมนอกจากธรรมเหล่านี้ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ"
พระปุณณมันตานีบุตรตอบว่า "ข้อนี้ หามิได้ ท่านผู้มีอายุ"
ท่านพระสารีบุตรกล่าวว่า "ท่านผู้มีอายุ เมื่อผมถามท่านว่า 'สีลวิสุทธิ
เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ท่านก็ตอบผมว่า 'ข้อนี้ หามิได้'
เมื่อผมถามท่านว่า 'จิตตวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ท่านก็ตอบ
ผมว่า 'ข้อนี้ หามิได้'
... 'ทิฏฐิวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ...
... 'กังขาวิตรณวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ...
... 'มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ...
... 'ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ...
เมื่อผมถามท่านว่า 'ญาณทัสสนวิสุทธิ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ' ท่าน
ก็ตอบว่า 'ข้อนี้ หามิได้'
เมื่อผมถามท่านว่า 'ธรรมนอกจากธรรมเหล่านี้ เป็นอนุปาทาปรินิพพานหรือ'
ท่านก็ตอบผมว่า 'ข้อนี้ หามิได้'
(เมื่อเป็นเช่นนี้) จะพึงเห็นเนื้อความของคำที่ท่านกล่าวแล้วนี้ได้อย่างไร"
[258] ท่านพระปุณณมันตานีบุตรกล่าวว่า "ท่านผู้มีอายุ ถ้าพระผู้มี
พระภาคทรงบัญญัติสีลวิสุทธิว่าเป็นอนุปาทาปรินิพพาน ก็ชื่อว่าพึงบัญญัติธรรมที่
ยังมีอุปาทานว่าเป็นอนุปาทาปรินิพพาน
ถ้าทรงบัญญัติจิตตวิสุทธิว่าเป็นอนุปาทาปรินิพพาน ก็ชื่อว่าพึงบัญญัติธรรม
ที่ยังมีอุปาทานว่าเป็นอนุปาทาปรินิพพาน

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 12 หน้า :280 }