พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 7 ประการ
(จ) ธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายคุณวิเศษ คืออะไร
คือ สัทธรรม1 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้มีศรัทธา
2. เป็นผู้มีหิริ
3. เป็นผู้มีโอตตัปปะ
4. เป็นพหูสูต
5. เป็นผู้ปรารภความเพียร
6. เป็นผู้มีสติมั่นคง
7. เป็นผู้มีปัญญา
นี้ คือธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายคุณวิเศษ
(ฉ) ธรรม 7 ประการที่แทงตลอดได้ยาก คืออะไร
คือ สัปปุริสธรรม2 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นธัมมัญญู (ผู้รู้จักเหตุ)
2. เป็นอัตถัญญู (ผู้รู้จักผล)
3. เป็นอัตตัญญู (ผู้รู้จักตน)
4. เป็นมัตตัญญู (ผู้รู้จักประมาณ)
5. เป็นกาลัญญู (ผู้รู้จักเวลา)
6. เป็นปริสัญญู (ผู้รู้จักชุมชน)
7. เป็นปุคคลัญญู (ผู้รู้จักบุคคล)
นี้ คือธรรม 7 ประการที่แทงตลอดได้ยาก
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 7 ประการ
(ช) ธรรม 7 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น คืออะไร
คือ สัญญา1 7 ได้แก่
1. อนิจจสัญญา (กำหนดหมายความไม่เที่ยงแห่งสังขาร)
2. อนัตตสัญญา (กำหนดหมายความเป็นอนัตตาแห่งธรรมทั้งปวง)
3. อสุภสัญญา (กำหนดหมายความไม่งามแห่งกาย)
4. อาทีนวสัญญา (กำหนดหมายทุกข์โทษของกายอันมีความ
เจ็บไข้ต่าง ๆ)
5. ปหานสัญญา (กำหนดหมายเพื่อละอกุศลวิตกและบาปธรรม
ทั้งหลาย)
6. วิราคสัญญา (กำหนดหมายวิราคะว่าเป็นธรรมละเอียดประณีต)
7. นิโรธสัญญา (กำหนดหมายนิโรธว่าเป็นธรรมละเอียดประณีต)
นี้ คือธรรม 7 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น
(ฌ) ธรรม 7 ประการที่ควรรู้ยิ่ง คืออะไร
คือ นิททสวัตถุ2 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้มีฉันทะอย่างแรงกล้าในการสมาทานสิกขา และไม่
ปราศจากความรัก3ในการสมาทานสิกขาต่อไป
2. เป็นผู้มีฉันทะอย่างแรงกล้าในการใคร่ครวญธรรม และไม่
ปราศจากความรักในการใคร่ครวญธรรมต่อไป
3. เป็นผู้มีฉันทะอย่างแรงกล้าในการกำจัดความอยาก และไม่
ปราศจากความรักในการกำจัดความอยากต่อไป
4. เป็นผู้มีฉันทะอย่างแรงกล้าในการหลีกเร้น และไม่ปราศจาก
ความรักในการหลีกเร้นต่อไป
5. เป็นผู้มีฉันทะอย่างแรงกล้าในการปรารภความเพียร และไม่
ปราศจากความรักในการปรารภความเพียรต่อไป
