พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 7 ประการ
7. มีสัตว์ทั้งหลายล่วงวิญญาณัญจายตนฌานโดยประการทั้งปวง
บรรลุอากิญจัญญายตนฌานโดยกำหนดว่า ไม่มีอะไร นี้
เป็นวิญญาณฐิติที่ 7
นี้ คือธรรม 7 ประการที่ควรกำหนดรู้
(ฆ) ธรรม 7 ประการที่ควรละ คืออะไร
คือ อนุสัย1 7 ได้แก่
1. กามราคานุสัย (อนุสัยคือความกำหนัดในกาม)
2. ปฏิฆานุสัย (อนุสัยคือความยินร้าย)
3. ทิฏฐานุสัย (อนุสัยคือความเห็นผิด)
4. วิจิกิจฉานุสัย (อนุสัยคือความลังเลสงสัย)
5. มานานุสัย (อนุสัยคือความถือตัว)
6. ภวราคานุสัย (อนุสัยคือความติดใจในภพ)
7. อวิชชานุสัย (อนุสัยคือความไม่รู้แจ้ง)
นี้ คือธรรม 7 ประการที่ควรละ
(ง) ธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายเสื่อม คืออะไร
คือ อสัทธรรม2 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้ไม่มีศรัทธา
2. เป็นผู้ไม่มีหิริ
3. เป็นผู้ไม่มีโอตตัปปะ
4. เป็นผู้มีสุตะน้อย
5. เป็นผู้เกียจคร้าน
6. เป็นผู้มีสติหลงลืม
7. เป็นผู้มีปัญญาทราม
นี้ คือธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายเสื่อม
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 7 ประการ
(จ) ธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายคุณวิเศษ คืออะไร
คือ สัทธรรม1 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นผู้มีศรัทธา
2. เป็นผู้มีหิริ
3. เป็นผู้มีโอตตัปปะ
4. เป็นพหูสูต
5. เป็นผู้ปรารภความเพียร
6. เป็นผู้มีสติมั่นคง
7. เป็นผู้มีปัญญา
นี้ คือธรรม 7 ประการที่เป็นไปในฝ่ายคุณวิเศษ
(ฉ) ธรรม 7 ประการที่แทงตลอดได้ยาก คืออะไร
คือ สัปปุริสธรรม2 7 ได้แก่
ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้
1. เป็นธัมมัญญู (ผู้รู้จักเหตุ)
2. เป็นอัตถัญญู (ผู้รู้จักผล)
3. เป็นอัตตัญญู (ผู้รู้จักตน)
4. เป็นมัตตัญญู (ผู้รู้จักประมาณ)
5. เป็นกาลัญญู (ผู้รู้จักเวลา)
6. เป็นปริสัญญู (ผู้รู้จักชุมชน)
7. เป็นปุคคลัญญู (ผู้รู้จักบุคคล)
นี้ คือธรรม 7 ประการที่แทงตลอดได้ยาก
