พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 5 ประการ
(ช) ธรรม 5 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น คืออะไร
คือ สัมมาสมาธิ ประกอบด้วยญาณ1 5 ได้แก่
1. ญาณย่อมเกิดขึ้นเฉพาะตนว่า สมาธิ2นี้มีสุขในปัจจุบัน และ
มีสุขเป็นวิบากต่อไป
2. ญาณย่อมเกิดขึ้นเฉพาะตนว่า สมาธินี้ เป็นอริยะ ปราศจาก
อามิส3
3. ญาณย่อมเกิดขึ้นเฉพาะตนว่า สมาธินี้มิใช่บุรุษชั่ว4เสพแล้ว
4. ญาณย่อมเกิดขึ้นเฉพาะตนว่า สมาธินี้ สงบ ประณีต ได้ด้วย
ความสงบระงับ บรรลุได้ด้วยภาวะที่จิตเป็นหนึ่งผุดขึ้น และ
มิใช่บรรลุได้ด้วยการข่ม(ธรรมที่เป็นข้าศึก) ห้ามกิเลส ด้วย
สสังขารจิต5
5. ญาณย่อมเกิดขึ้นเฉพาะตนว่า เรานั้นมีสติ เข้าสมาธิ และเรา
มีสติออกจากสมาธินี้
นี้ คือธรรม 5 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น
(ฌ) ธรรม 5 ประการที่ควรรู้ยิ่ง คืออะไร
คือ วิมุตตายตนะ6(เหตุแห่งความหลุดพ้น) 5 ได้แก่
1. พระศาสดาหรือเพื่อนพรหมจารีบางรูปผู้ตั้งอยู่ในฐานะครูแสดง
ธรรมแก่ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ เธอรู้แจ้งอรรถรู้แจ้งธรรมใน
ธรรมนั้น ตามที่พระศาสดาหรือเพื่อนพรหมจารีบางรูปผู้ตั้ง
