พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 3 ประการ
(ฉ) ธรรม 3 ประการที่แทงตลอดได้ยาก คืออะไร
คือ ธาตุที่สลัด 3 ได้แก่
1. ธาตุที่สลัดกามคือเนกขัมมะ1
2. ธาตุที่สลัดรูปคืออรูป2
3. การสลัดสิ่งที่เกิดขึ้น สิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งขึ้น สิ่งที่อาศัยกันและ
กันเกิดขึ้นอย่างใดอย่างหนึ่ง คือนิโรธ3
นี้ คือธรรม 3 ประการที่แทงตลอดได้ยาก
(ช) ธรรม 3 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น คืออะไร
คือ ญาณ 3 ได้แก่
1. อตีตังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนอดีต)
2. อนาคตังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนอนาคต)
3. ปัจจุปปันนังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนปัจจุบัน)
นี้ คือธรรม 3 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น
(ฌ) ธรรม 3 ประการที่ควรรู้ยิ่ง คืออะไร
คือ ธาตุ4 3 ได้แก่
1. กามธาตุ (ธาตุคือกามภพ)
2. รูปธาตุ (ธาตุคือรูปภพ)
3. อรูปธาตุ (ธาตุคืออรูปภพ)
นี้ คือธรรม 3 ประการที่ควรรู้ยิ่ง
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 4 ประการ
(ญ) ธรรม 3 ประการที่ควรทำให้แจ้ง คืออะไร
คือ วิชชา1 3 ได้แก่
1. วิชชา คือความหยั่งรู้ที่ทำให้ระลึกถึงชาติก่อนได้
2. วิชชา คือความหยั่งรู้การจุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลาย
3. วิชชา คือความหยั่งรู้ในธรรมเป็นที่สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย
นี้ คือธรรม 3 ประการที่ควรทำให้แจ้ง
ธรรม 30 ประการนี้ เป็นของจริง เป็นของแท้ แน่นอน ไม่ผิดพลาด ไม่เป็น
อย่างอื่น ที่พระตถาคตตรัสรู้แล้วโดยชอบ ด้วยประการฉะนี้
ธรรม 4 ประการ
[354] ธรรม 4 ประการที่มีอุปการะมาก___ธรรม 4 ประการที่ควรเจริญ
ธรรม 4 ประการที่ควรกำหนดรู้___ธรรม 4 ประการที่ควรละ
ธรรม 4 ประการที่เป็นไปในฝ่ายเสื่อม___ธรรม 4 ประการที่เป็นไปในฝ่าย
คุณวิเศษ
ธรรม 4 ประการที่แทงตลอดได้ยาก___ธรรม 4 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น
ธรรม 4 ประการที่ควรรู้ยิ่ง___ธรรม 4 ประการที่ควรทำให้แจ้ง
(ก) ธรรม 4 ประการที่มีอุปการะมาก คืออะไร
คือ จักร2 4 ได้แก่
1. ปฏิรูปเทสวาสะ (การอยู่ในถิ่นที่ดี)
2. สัปปุริสสังเสวะ (การคบหาสัตบุรุษ)
3. อัตตสัมมาปณิธิ (การตั้งตนไว้ชอบ)
4. ปุพเพกตปุญญตา (ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ในก่อนแล้ว)
นี้ คือธรรม 4 ประการที่มีอุปการะมาก