พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค [11. ทสุตตรสูตร] ธรรม 2 ประการ
(ฉ) ธรรม 2 ประการที่แทงตลอดได้ยาก คืออะไร
คือ
1. ธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัย เพื่อความเศร้าหมองของสัตว์ทั้งหลาย
2. ธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัย เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตว์ทั้งหลาย
นี้คือธรรม 2 ประการที่แทงตลอดได้ยาก
(ช) ธรรม 2 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น คืออะไร
คือ ญาณ 2 ได้แก่
1. ขยญาณ (ความรู้ในการสิ้นกิเลส)
2. อนุปปาทญาณ (ความรู้ในการไม่เกิดกิเลส)1
นี้ คือธรรม 2 ประการที่ควรให้เกิดขึ้น
(ฌ) ธรรม 2 ประการที่ควรรู้ยิ่ง คืออะไร
คือ ธาตุ 2 ได้แก่
1. สังขตธาตุ (ธาตุที่ถูกปัจจัยปรุงแต่ง)
2. อสังขตธาตุ (ธาตุที่ไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่ง)
นี้ คือธรรม 2 ประการที่ควรรู้ยิ่ง
(ญ) ธรรม 2 ประการที่ควรทำให้แจ้ง คืออะไร
คือ
1. วิชชา (ความรู้แจ้ง)
2. วิมุตติ (ความหลุดพ้น)2
นี้ คือธรรม 2 ประการที่ควรทำให้แจ้ง
ธรรม 20 ประการนี้ เป็นของจริง เป็นของแท้ แน่นอน ไม่ผิดพลาด ไม่เป็น
อย่างอื่น ที่พระตถาคตตรัสรู้แล้วโดยชอบ ด้วยประการฉะนี้
