เมนู

ตสฺมิํ พุทฺธปฺปมุเขน ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปิณฺฑาย ปวิสนฺเต ภิกฺขู เอกํ นฏปุตฺตํ กีฬนฺตํ ทิสฺวา, ‘‘อาวุโส, เอส ตยา กีฬิตกีฬิตํ กีฬติ, อตฺถิ นุ โข เต เอตฺถ สิเนโห’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘นตฺถี’’ติ วุตฺเต ‘‘อยํ, ภนฺเต, อภูตํ วตฺวา อญฺญํ พฺยากโรตี’’ติ อาหํสุฯ สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา, ‘‘ภิกฺขเว, มม ปุตฺโต สพฺพโยเค อติกฺกนฺโต’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[417]

‘‘หิตฺวา มานุสกํ โยคํ, ทิพฺพํ โยคํ อุปจฺจคา;

สพฺพโยควิสํยุตฺตํ, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

ตตฺถ มานุสกํ โยคนฺติ มานุสกํ อายุญฺเจว ปญฺจ กามคุเณ จฯ ทิพฺพโยเคปิ เอเสว นโยฯ อุปจฺจคาติ โย มานุสกํ โยคํ หิตฺวา ทิพฺพํ โยคํ อติกฺกนฺโต, ตํ สพฺเพหิ จตูหิปิ โยเคหิ วิสํยุตฺตํ อหํ พฺราหฺมณํ วทามีติ อตฺโถฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

นฏปุตฺตกตฺเถรวตฺถุ ปญฺจติํสติมํฯ

36. นฏปุตฺตกตฺเถรวตฺถุ

หิตฺวา รติญฺจาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เอกํ นฏปุตฺตกํเยว อารพฺภ กเถสิฯ วตฺถุ ปุริมสทิสเมวฯ อิธ ปน สตฺถา, ‘‘ภิกฺขเว, มม ปุตฺโต รติญฺจ อรติญฺจ ปหาย ฐิโต’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[418]

‘‘หิตฺวา รติญฺจ อรติญฺจ, สีติภูตํ นิรูปธิํ;

สพฺพโลกาภิภุํ วีรํ, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

ตตฺถ รตินฺติ ปญฺจกามคุณรติํฯ อรตินฺติ อรญฺญวาเส อุกฺกณฺฐิตตฺตํฯ สีติภูตนฺติ นิพฺพุตํฯ นิรูปธินฺติ นิรุปกฺกิเลสํฯ วีรนฺติ ตํ เอวรูปํ สพฺพํ ขนฺธโลกํ อภิภวิตฺวา ฐิตํ วีริยวนฺตํ อหํ พฺราหฺมณํ วทามีติ อตฺโถฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

นฏปุตฺตกตฺเถรวตฺถุ ฉตฺติํสติมํฯ