โส ปน ราชา ภูมิยํ อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อุลฺลงฺฆนฺโต อฏฺฐารสหตฺถํ ฐานํ อภิรุหติ, ฐตฺวา อุลฺลงฺฆนฺโต อสีติหตฺถํ ฐานํ อภิรุหติฯ เอวํมหาพโล สมาโนปิ อิโต จิโต จ ปริวตฺเตนฺโต เอกํ มุทฺทิกมฺปิ กฑฺฒิตุํ นาสกฺขิฯ อถ นํ เสฏฺฐิ ‘‘สาฏกํ ปตฺถร, เทวา’’ติ วตฺวา องฺคุลิโย อุชุกา อกาสิ, วีสติปิ มุทฺทิกา นิกฺขมิํสุฯ อถ นํ เสฏฺฐิ ‘‘เอวํ, เทว, มม สนฺตกํ มม อนิจฺฉาย น สกฺกา คณฺหิตุ’’นฺติ วตฺวา รญฺโญ กิริยาย อุปฺปนฺนสํเวโค ‘‘ปพฺพชิตุํ เม อนุชาน, เทวา’’ติ อาหฯ โส ‘‘อิมสฺมิํ ปพฺพชิเต สุขํ ปาสาทํ คณฺหิสฺสามี’’ติ จินฺเตตฺวา เอกวจเนเนว ‘‘ตฺวํ ปพฺพชาหี’’ติ อาหฯ โส สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปตฺวา โชติกตฺเถโร นาม อโหสิฯ ตสฺส อรหตฺตํ ปตฺตกฺขเณเยว สพฺพาปิ สา สมฺปตฺติ อนฺตรธายิ, ตมฺปิสฺส สตุลกายิํ นาม ภริยํ เทวตา อุตฺตรกุรุเมว นยิํสุฯ

อเถกทิวสํ ภิกฺขู ตํ อามนฺเตตฺวา, ‘‘อาวุโส โชติก, ตสฺมิํ ปน เต ปาสาเท วา อิตฺถิยา วา ตณฺหา อตฺถี’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘นตฺถาวุโส’’ติ วุตฺเต สตฺถุ อาโรเจสุํ – ‘‘อยํ, ภนฺเต, อภูตํ วตฺวา อญฺญํ พฺยากโรตี’’ติฯ สตฺถา ‘‘นตฺเถว, ภิกฺขเว, มม ปุตฺตสฺส ตสฺมิํ ตณฺหา’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[416]

‘‘โยธ ตณฺหํ ปหนฺตฺวาน, อนาคาโร ปริพฺพเช;

ตณฺหาภวปริกฺขีณํ, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

อิมิสฺสา คาถายตฺโถ เหฏฺฐา ชฏิลตฺเถรวตฺถุมฺหิ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

โชติกตฺเถรวตฺถุ จตุติํสติมํฯ

35. นฏปุตฺตกตฺเถรวตฺถุ

หิตฺวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เอกํ นฏปุตฺตกํ อารพฺภ กเถสิฯ

โส กิร เอกํ นฏกีฬํ กีฬยมาโน วิจรนฺโต สตฺถุ ธมฺมกถํ สุตฺวา ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ